Έρευνες για την αεροπορική τραγωδία στο Ιράν: Τι μπορεί να συνέβη;

Το Boeing 737-800 της Ukraine International Airlines (UIA) το οποίο συνετρίβη μετά την απογείωσή του από το διεθνές αεροδρόμιο Ιμάμης Χομεϊνί της Τεχεράνης είχε κάνει αναστροφή εξαιτίας ενός «προβλήματος», ανακοίνωσε ο ιρανικός Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας.

«Το αεροσκάφος, το οποίο κατευθύνθηκε αρχικά προς δυσμάς για να βγει από την [εναέρια] περιοχή του αεροδρομίου, έκανε δεξιά στροφή μετά [την εκδήλωση] προβλήματος και βρισκόταν καθ’ οδόν για να επιστρέψει στο αεροδρόμιο τη στιγμή της συντριβής» του, η οποία στοίχισε τη ζωή των 176 επιβαινόντων σε αυτό, επιβατών και μελών του πληρώματός του, ανέφερε ο Οργανισμός σε ανακοίνωση που μεταφορτώθηκε τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη στον ιστότοπό του.

Το ουκρανικό Boeing που μετέφερε κυρίως Ιρανούς και Ιρανοκαναδούς, συνετρίβη μερικές ώρες μετά την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων από τους Φρουρούς της Επανάστασης εναντίον βάσεων όπου σταθμεύουν στρατεύματα των ΗΠΑ στο Ιράκ, γεγονός που οδήγησε αρκετούς να εκφράσουν τον φόβο πως μπορεί να καταρρίφθηκε.

Πέντε πηγές προσκείμενες στις υπηρεσίες ασφαλείας δυτικών κρατών — τρεις Αμερικανοί, ένας Ευρωπαίος κι ένας Καναδός — που μίλησαν στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς υπό τον όρο να μην κατονομαστούν επισήμαναν και αυτοί πως η πρώτη εκτίμηση που γίνεται είναι πως πράγματι υπήρξε βλάβη κινητήρα του Μπόινγκ και δεν καταρρίφθηκε από κάποιον πύραυλο. Υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι ο ένας κινητήρας υπερθερμάνθηκε, ανέφερε ο Καναδός.

Η προσπάθεια των υπηρεσιών πληροφοριών να κατανοήσουν τι συνέβη καταγράφεται την ώρα που τα αεροσκάφη 737 MAX της Μπόινγκ συνεχίζουν να είναι καθηλωμένα στο έδαφος μετά τα δυστυχήματα στα οποία ενεπλάκησαν δύο εξ αυτών το 2018 και το 2019 στην Ινδονησία και στην Αιθιοπία αντίστοιχα. Το 737-800, ένα από τα μοντέλα της εταιρείας που χρησιμοποιείται σε ευρεία κλίμακα διεθνώς, έχει καλό ιστορικό ως προς την ασφάλεια και δεν είναι εφοδιασμένο με το λογισμικό που πιστεύεται ότι προκάλεσε τα δύο δυστυχήματα των 737 MAX.

Μια εκπρόσωπος της αμερικανικής εταιρείας εντοπισμού θέσης εμπορικών πτήσεων Aireon ανακοίνωσε πως έχει συγκεντρώσει δεδομένα για τη θέση του αεροσκάφους της UIA που συνετρίβη χθες κοντά στην Τεχεράνη και τα μοιράζεται με τις αρμόδιες αρχές.

Το σύστημα παγκόσμιου εντοπισμού θέσης αεροσκαφών της Aireon, που βασίζεται σε δορυφόρους, προσφέρει πολύ πιο λεπτομερή στοιχεία από αυτά που αναρτώνται σε ιστότοπους όπως είναι για παράδειγμα ο FlightRadar24 — ο οποίος δεν διαθέτει δεδομένα για τα τελευταία λεπτά της μοιραίας πτήσης του Μπόινγκ χθες.

Η Aireon είχε δώσει στους εποπτικούς φορείς λεπτομερή δεδομένα για την πτήση του 737 MAX των αιθιοπικών αερογραμμών πέρυσι. Τα δεδομένα αυτά συνέβαλαν οι αρχές των ΗΠΑ και του Καναδά να αποφασίσουν να καθηλωθούν τα 737 MAX στο έδαφος, εξαιτίας των ομοιοτήτων του δυστυχήματος στην Αιθιοπία με εκείνο στην Ινδονησία.

Η Μπόινγκ ανέφερε ότι βρίσκεται σε επαφή με τους πελάτες της και «στέκει στο πλευρό τους αυτή τη δύσκολη ώρα» προσθέτοντας πως είναι διατεθειμένη να «βοηθήσει με όποιο τρόπο της ζητηθεί». Οι μετοχές του αμερικανικού κολοσσού της αεροναυπηγικής έκλεισαν με πτώση 1,1% χθες.

Στο Παρίσι το πρωί χθες Τετάρτη η κατασκευάστρια των μηχανών του 737-800, η CFM (ανήκει στην αμερικανική General Electric και στη γαλλική Safran) ανέφερε ότι είναι πρόωρο να γίνονται υποθέσεις για τα αίτια του δυστυχήματος.

Ανάμεσα στα θύματα είναι 82 Ιρανοί, 63 Καναδοί και 11 Ουκρανοί, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό, 138 επιβάτες επρόκειτο να μετεπιβιβαστούν σε πτήση προς το Τορόντο στο Κίεβο.
Ημέρα πένθους η σημερινή για την Ουκρανία

Στο μεταξύ στο Κίεβο, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι γνωστοποίησε ότι οι ουκρανικές αρχές εξετάζουν διάφορα πιθανά σενάρια για τα αίτια της συντριβής του Μπόινγκ της UIA, η οποία στοίχισε τη ζωή σε πολίτες επτά χωρών, κυρίως Ιρανών και Καναδών.

Σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, ανάμεσα στα θύματα ήταν 82 υπήκοοι Ιράν, 63 Καναδά, 11 Ουκρανίας, 10 Σουηδίας, 3 Γερμανίας και 3 Βρετανίας.

Ο Ζελένσκι, σε δήλωσή του που μεταδόθηκε από την ουκρανική τηλεόραση, απηύθυνε έκκληση να μην γίνονται προσπάθειες χειραγώγησης, να μη διαδίδονται φήμες, θεωρίες συνωμοσίας και πρόωρες εκτιμήσεις για το δυστύχημα.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας κήρυξε εξάλλου τη σημερινή ημέρα εθνικού πένθους στη χώρα.

Ο Ζελένσκι είπε ακόμη ότι θα επιδιώξει να μιλήσει με τον ιρανό ομόλογό του, τον Χασάν Ρουχανί, προκειμένου να του ζητήσει να ενταθεί η διμερής συνεργασία στην έρευνα για το δυστύχημα του 737-800, το οποίο είχε τεθεί σε υπηρεσία πριν από τρία χρόνια.

Το δυστύχημα είναι το πρώτο θανατηφόρο για την UIA, η οποία διαβεβαίωσε ότι θα κάνει το παν για να εξακριβώσει τι συνέβη.

Η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι θα στείλει ομάδα ειδικών στο Ιράν για να συμμετέχουν στις έρευνας. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έδωσε εντολή στον ουκρανό γενικό εισαγγελέα να διενεργήσει έρευνα ποινικής φύσης, χωρίς να διευκρινίσει κατά τίνος.
Καναδάς: Δεν αποκλείει κανένα ενδεχόμενο ο Τριντό

Η διαδρομή Τεχεράνη-Τορόντο μέσω Κιέβου είναι πολύ δημοφιλής για τους Καναδούς ιρανικής καταγωγής, ελλείψει απευθείας πτήσεων. Ανάμεσα στα θύματα ήταν πολλοί φοιτητές και καθηγητές πανεπιστημίων που επέστρεφαν μετά τις διακοπές τους και ένα νεόνυμφο ζευγάρι Καναδών ιρανικής καταγωγής, 26 και 25 ετών, που είχαν πάει να παντρευτούν στο Ιράν. Στο αεροπλάνο επέβαιναν επίσης τέσσερις καλεσμένοι στον γάμο.

Την έρευνα για να εξακριβωθούν τα αίτια της συντριβής του Μπόινγκ εντέλλονται να διενεργήσουν οι αρχές του Ιράν, βάσει της Σύμβασης του Σικάγου του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας και ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό ανακοίνωσε πως ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του θα έλθει σε επαφή με τον Ιρανό ομόλογό του για να ζητήσει να γίνει «διεξοδική» έρευνα.

Όταν ερωτήθηκε από τον Τύπο στην Οτάβα εάν αποκλείει κατηγορηματικά την πιθανότητα το αεροσκάφος να καταρρίφθηκε, ο Τριντό αποκρίθηκε «δεν μπορώ». «Είναι επικίνδυνο να κάνουμε υποθέσεις για τα πιθανά αίτια» του πολύνεκρου δυστυχήματος, πρόσθεσε ο επικεφαλής της καναδικής κυβέρνησης.

«Συνέβη κάτι πολύ ασυνήθιστο» στο αεροσκάφος μετά την απογείωσή του από το διεθνές αεροδρόμιο της Τεχεράνης, παρατήρησε από τη δική του πλευρά ο υπουργός Μεταφορών του Καναδά Μαρκ Γκαρνό. «Κάτι ξαφνικό», πρόσθεσε ο Γκαρνό, που πάντως επίσης τόνισε πως δεν θέλει να κάνει υποθέσεις για τα αίτια του δυστυχήματος.

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο τόνισε από τη δική του πλευρά ότι η Ουάσινγκτον θέλει να υπάρξει πλήρης συνεργασία των αρχών του Ιράν στην έρευνα.

Η Σύμβαση του Σικάγου προβλέπει ότι το κράτος που σχεδίασε και κατασκεύασε το αεροσκάφος (ΗΠΑ) και το κράτος που το εκμεταλλευόταν (Ουκρανία) έχουν το δικαίωμα να ορίσουν το καθένα από έναν «διαπιστευμένο αντιπρόσωπο» ο οποίος θα συμμετάσχει στην έρευνα.

Όμως το συγκεκριμένο δυστύχημα μάλλον θα είναι εξαίρεση στον κανόνα της καλής διακρατικής συνεργασίας σε έρευνες για αεροπορικά δυστυχήματα. Η Τεχεράνη έχει ήδη καταστήσει σαφές πως θα αρνηθεί να τα στείλει στους Αμερικανούς, καθώς Ιράν και ΗΠΑ, που δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις, έχουν βρεθεί τις τελευταίες ημέρες στα πρόθυρα πολέμου.

Ο Γκαρνό προσέφερε επίσης τη βοήθεια του Καναδά στις ιρανικές αρχές για την καταφόρτωση και την αποκωδικοποίηση των δεδομένων των μαύρων κουτιών του Μπόινγκ, των συσκευών που καταγράφουν όλες τις παραμέτρους της πτήσης, τα οποία ανακτήθηκαν χθες, σε πολύ κακή κατάσταση.

Prime Minister Justin Trudeau speaks in Ottawa following the fatal plane crash outside of Tehran, Iran, that claimed the lives of 176 people, including 63 Canadians. pic.twitter.com/uMTdY11jDO

— CanadianPM (@CanadianPM) January 9, 2020