Κορονοϊός: Τι οφείλουν και τι απαγορεύεται να κάνουν οι εργοδότες – Όσα ισχύουν για τις άδειες και τους μισθούς

Συναγερμός έχει σημάνει ακόμη και στις επιχειρήσεις της χώρας μας λόγω του κορονοϊού. Οι εργαζόμενοι δεν φοβούνται μόνο εάν θα αρρωστήσουν αλλά και εάν θα χάσουν τη δουλειά τους σε περίπτωση που χρειαστεί να τεθούν και σε καραντίνα.

Συνέντευξη στη Σταυρούλα Πεταλιού

Τι ακριβώς όμως προβλέπει η εργατική νομοθεσία και τι συμβαίνει σε περίπτωση προληπτικής καραντίνας ή ακόμη κι αν οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να μεταβούν στον χώρο εργασίας τους; Απαντήσεις σε αυτά και άλλα ερωτήματα δίνει στο newsbeast.gr η εργατολόγος Κέλλυ Σταυρουλάκη.

– Τι συμβαίνει σε περίπτωση που ο εργαζόμενος τεθεί σε προληπτική καραντίνα; Πληρώνεται ή οι ημέρες συμψηφίζονται με την κανονική άδειά του; 

Σε περίπτωση που ο εργαζόμενος τεθεί σε προληπτική «καραντίνα» δικαιούται το σύνολο του μισθού του – ημερομισθίου του για τις ημέρες που δεν του επιτρέπεται να εργασθεί, εφόσον οι ημέρες αυτές λαμβάνονται υπόψιν σαν ημέρες ασθενείας.  Σε καμία περίπτωση οι ημέρες αυτές δεν συμψηφίζονται με τις ημέρες της κανονικής άδειας αναψυχής, εφόσον οι ημέρες αυτές, από το γράμμα του Νόμου, έχουν σκοπό την εξασφάλιση του αναγκαίου ελεύθερου χρόνου προκειμένου ο εργαζόμενος να ξεκουραστεί, σε αντίθεση με τις ημέρες ασθενείας όπου ο σκοπός της απουσίας είναι η ίαση του εργαζομένου.

– Θεωρείται νόμιμος ο συμψηφισμός των ημερών απουσίας  λόγω ασθένειας με τις δικαιούμενες ημέρες αδείας;

Οποιαδήποτε περίπτωση συμψηφισμού της άδειας αναψυχής με τις ημέρες απουσίας λόγω ασθενείας από τον εργοδότη θεωρείται παράνομη και καταχρηστική. Ο εργαζόμενος δικαιούται να αξιώσει τις ημέρες από την άδεια αναψυχής που συμψηφίστηκαν, εφόσον δεν απουσίασε προκειμένου να αναπαυθεί, αλλά προκειμένου να αναρρώσει ο ίδιος και να προστατεύσει το σύνολο των εργαζομένων στην ίδια επιχείρηση.

– Σε περίπτωση που ο χώρος εργασίας κλείσει για κάποιες ημέρες οι εργαζόμενοι πληρώνονται;

Σε περίπτωση που ο εργοδότης αποφασίσει να κλείσει την επιχείρηση προληπτικά για κάποιες ημέρες, οι εργαζόμενοι δικαιούνται κανονικά το πλήρες συμφωνημένο ημερομίσθιο για τις ημέρες αυτές, διότι θεωρείται ότι η απόφαση περί μη λειτουργίας της επιχείρησης πάρθηκε για λόγους ανωτέρας βίας και γενικότερου δημοσίου συμφέροντος.

Θεωρείται δηλαδή ότι οι εργαζόμενοι έχουν την πρόθεση να προσφέρουν την εργασία τους, αλλά ο εργοδότης με δική του υπαιτιότητα και επιλογή δεν την αποδέχεται. Συνεπώς, εφόσον υπάρχει η πρόθεση παροχής της εργασίας, υπάρχει και η υποχρέωση αντιπαροχής της συμφωνηθείσας αμοιβής από τον εργοδότη.

– Μπορεί ο εργοδότης μπορεί να ζητήσει από τον εργαζόμενο να του δείξει τα αποτελέσματα των εξετάσεων ή να τον υποβάλλει σε θερμομέτρηση;

Ο εργοδότης δεν δικαιούται να ζητήσει την επίδειξη ιατρικών εγγράφων από τον εργαζόμενο, ενώ απαγορεύεται ρητά να τον υποχρεώσει να προβεί σε ιατρικές εξετάσεις ή θερμομέτρηση. Οποιαδήποτε τέτοια μονομερής εντολή του εργοδότη θα αποτελούσε παραβίαση  των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων του εργαζομένου. Μόνο εφόσον ο εργαζόμενος συναινέσει μπορεί να προχωρήσει στις απαιτούμενες ιατρικές εξετάσεις, οι οποίες παραμένουν αυστηρά στη σφαίρα γνώσης του ιατρού εργασίας.

– Έχει το δικαίωμα ο εργοδότης να «κόψει» την άδεια του ατόμου που απασχολείται στην επιχείρηση ή να του επιβάλλει να ακυρώσει κάποιο ταξίδι του προς τις χώρες που θεωρούνται αυτό το διάστημα επικίνδυνες;

Ο εργοδότης δεν δικαιούται σε καμία περίπτωση να μην χορηγήσει συμφωνημένη άδεια αναψυχής του εργαζομένου, μόνον λόγω του ότι πρόκειται να μεταβεί σε απαγορευμένη χώρα. Κάτι τέτοιο αποτελεί ευθεία παραβίαση των ατομικών του δικαιωμάτων και προσβολή προσωπικότητας του εργαζομένου. Συνεπώς, ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να λάβει την άδεια αναψυχής που είχε ζητήσει και να μεταβεί, εφόσον το επιλέξει, σε «απαγορευμένη» χώρα λόγω κορονοϊού.

– Σε περίπτωση που η επιχείρηση αποφασίσει οι εργαζόμενοι να δουλεύουν από το σπίτι και κάποιος εξ αυτών δεν έχει τα απαραίτητα μέσα τι μπορεί να συμβεί;  

Σε μία τέτοια περίπτωση, η επιχείρηση έχει την αποκλειστική ευθύνη  και υποχρέωση να παράσχει όλα τα απαιτούμενα μέσα, προκειμένου να μπορέσει ο εργαζόμενος να εργασθεί από τον προσωπικό του χώρο. Σε αντίθετη περίπτωση, η μη δυνατότητα παροχής της προσφερόμενης από τον εργαζόμενο εργασίας, θεωρείται ότι δεν υπόκειται στη δική του σφαίρα ευθύνης, και δικαιούται κανονικά την αμοιβή – μισθό του, ακόμα και αν η εργασία εν τέλει δεν εκτελέσθηκε.

Οδηγίες για τους χώρους εργασίας

Την προσοχή σε επιχειρήσεις και σε όσους εργάζονται σε αυτές εφιστά η Γενική Γραμματεία Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την ανάγκη αυστηρής τήρησης των κανόνων υγιεινής που έχουν εκδοθεί από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (https://eody.gov.gr/neos-koronaios-covid-19) σε όλους τους εργασιακούς χώρους.

Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρει η Γενική Γραμματεία Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων πρέπει να τηρούνται οι υφιστάμενες διατάξεις του κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων (ν. 3850/2010). Μεταξύ των μέτρων που απαιτούνται είναι ο αερισμός και εξαερισμός του χώρου εργασίας.

Στους χώρους εργασίας ο αέρας πρέπει να ανανεώνεται κατάλληλα, ανάλογα με τη φύση εργασίας και τη σωματική προσπάθεια που απαιτείται για την εκτέλεσή της (καθιστική εργασία, ελαφρά).

Σε περίπτωση που η ανανέωση επιτυγχάνεται με τεχνητά μέσα ή συστήματα (εξαερισμός κλιματισμός), τότε αυτά πρέπει να λειτουργούν συνεχώς. Κάθε βλάβη του συστήματος πρέπει να επισημαίνεται κατάλληλα από αυτόματη διάταξη, ενσωματωμένη στο σύστημα ή το μέσο.

Παράλληλα ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων.

Ο εργοδότης οφείλει να συντηρεί τους χώρους εργασίας και να μεριμνά για την κατά το δυνατό άμεση αποκατάσταση των ελλείψεων, που έχουν σχέση με την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Αν από τις ελλείψεις αυτές προκαλείται άμεσος και σοβαρός κίνδυνος για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, πρέπει να διακόπτεται αμέσως η εργασία, στο σημείο που εμφανίζονται οι ελλείψεις, μέχρι την αποκατάστασή τους.