Σκύλος: Οκτώ πράγματα που τον κάνουν να φοβάται – Πώς να τον βοηθήσετε

Μπορεί το θέαμα ενός σκύλου 35 κιλών που τρέμει σαν το ψάρι στον χώρο του κτηνιατρείου να προκαλεί γέλιο.

Μπορεί η εικόνα ενός μικροσκοπικού σκυλάκου που, αντικρίζοντας το σεσουάρ, τρέχει να κρυφτεί, να θεωρείται αστεία.

Ο σκύλος, όμως, εκείνη τη στιγμή βασανίζεται.

Η φοβία -ο αγχώδης και παράλογος φόβος για συγκεκριμένο πρόσωπο, αντικείμενο, ή κατάσταση- απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και προσεκτική αντιμετώπιση.

Γιατί ο σκύλος βρίσκεται σε άσχημη ψυχική κατάσταση.

Οι ιδιοκτήτες/κηδεμόνες του κατοικιδίου που φοβάται, έχουν υποχρέωση να το βοηθήσουν. Γιατί οι φοβίες μπορεί να οδηγήσουν και σε άσχημες καταστάσεις.

Η διπλωματούχος εκπαιδεύτρια, σύμβουλος συμπεριφοράς και ευζωίας του σύγχρονου κατοικίδιου σκύλου, κυρία Ιωάννα Κουμεντάκη, μας εξηγεί τη διαφορά μεταξύ φόβου και φοβίας, όπως και το γιατί ένας σκύλος νιώθει παράλογο, έντονο φόβο. Παράλληλα, μας δίνει συμβουλές για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

«Δυστυχώς, αρκετά συχνά παρατηρούμε γύρω μας σκύλους που υποφέρουν από φόβους και φοβίες.

Υπάρχουν συγκεκριμένες, αλλά και γενικευμένες φοβίες.

Οι φοβίες έχουν ποικίλες αιτίες, με συνηθέστερες την έλλειψη πρώιμης κοινωνικοποίησης ή/και κάποια αρνητική εμπειρία που βίωσε ο σκύλος κατά το παρελθόν.

Η αρνητική εμπειρία μπορεί να ήταν επαναλαμβανόμενη. Αλλά, για τους περισσότερους σκύλους, έστω και μια μόνο αρνητική σύνδεση είναι αρκετή για να παγιωθεί μια έντονη αντίδραση και να δημιουργηθεί κάποια φοβία.

Πότε ξέρουμε ότι ο φόβος του σκύλου έχει γίνει φοβία;

Ο φόβος είναι ένας αμυντικός μηχανισμός, που δεν θα πρέπει να εξαλείψουμε εντελώς.

Πρόκειται για μια φυσιολογική αντίδραση μπροστά σε έναν επικείμενο κίνδυνο, που, όμως, προκαλεί ένα δυσάρεστο συναίσθημα.

Η φοβία είναι πολύ έντονος και επίμονος φόβος, που υπερβαίνει τη λογική.

Είναι ο υπερβολικός φόβος ή το άγχος για κάτι που είναι δυσανάλογο με τον πραγματικό κίνδυνο, ή για κάτι που δεν συνιστά απαραίτητα πραγματικό κίνδυνο. Ο σκύλος, όμως, το αισθάνεται ως απειλή.

Πώς ο σκύλος εκδηλώνει τον φόβο του

Οι σκύλοι εκφράζουν τον φόβο τους με διάφορους τρόπους.

Ενδεικτικά, σημάδια φόβου είναι:

● έντονο γάβγισμα με κλάμα ή ουρλιαχτό,

● τρέμουλο,

● έντονο λαχάνιασμα και σιελόρροια,

● διάφορες αντιδράσεις, όπως: ο σκύλος να παγώσει, να κρυφτεί, να πανικοβληθεί, να προκαλέσει καταστροφικές ζημιές στον χώρο κ.ά.

Επίσης, όταν ο σκύλος δεν μπορεί να διαφύγει ή να αντιμετωπίσει με άλλον τρόπο την κατάσταση που τον φοβίζει, παρατηρούμε αντιδράσεις που σχετίζονται με επιθετικότητα.

Ας αναφέρουμε κάποιες κοινές φοβίες:

1. Φόβος για τις αστραπές

Τα ζώα δεν μπορούν να αντιληφθούν τι είναι η βροντή. Και δεν μπορούμε να τους το εξηγήσουμε.

Επειδή πρόκειται για έναν απρόβλεπτο ήχο, συνήθως δεν μπορούμε να δράσουμε προληπτικά. Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι οι φοβίες που σχετίζονται με ήχους, μπορεί να κληρονομηθούν.

Συνήθως, οι σκύλοι που παρουσιάζουν φόβο στις αστραπές εκδηλώνουν επιπλέον φοβίες που σχετίζονται με δυνατούς θορύβους (κροτοφοβίες), όπως: πυροτεχνήματα, πυροβολισμούς, εξατμίσεις μηχανών, κροτίδες κ.ά.

2. Φόβος για τα πυροτεχνήματα

Τα πυροτεχνήματα σηματοδοτούν τις αγχωτικές στιγμές που πρόκειται να ζήσει πλήθος φοβισμένων σκύλων.

Μπορεί να χρειαστούν αρκετές ώρες, έως και τρεις ημέρες, προκειμένου το ζώο να ηρεμήσει από το σοκ και να πέσουν οι ορμόνες σε φυσιολογικά επίπεδα.

Οι περισσότεροι κηδεμόνες ζώων «τρέμουν» όταν πλησιάζουν νύχτες σαν της Πρωτοχρονιάς ή της Ανάστασης, καθώς ο εκκωφαντικός θόρυβος των πυροτεχνημάτων είναι ιδιαίτερα δυσάρεστος, όχι μόνο για τους κροτοφοβικούς, αλλά για την πλειονότητα των σκύλων.

3. Φόβος να μείνει μόνος στο σπίτι

Είναι ένα από τα πιο κοινά παραδείγματα σε κατάσταση φοβίας. Πολλοί σκύλοι νιώθουν ιδιαίτερα άβολα όταν μένουν μόνοι στο σπίτι, καθώς δεν καταλαβαίνουν ότι οι κηδεμόνες τους θα επιστρέψουν σύντομα.

Από τη στιγμή που κλείνει η εξώπορτα, το άγχος κορυφώνεται με γοργούς ρυθμούς και παρουσιάζουν πολλές ανάρμοστες συμπεριφορές, όπως γαύγισμα, ενούρηση, αφόδευση, καταστροφές στο σπίτι.

4. Φόβος για τον κτηνίατρο

Τον φόβο για τις βελόνες δεν τον αντιμετωπίζουν μόνο οι άνθρωποι, αλλά και οι σκύλοι μας.

Τα ζώα δεν κατανοούν ότι οι επισκέψεις στον κτηνίατρο είναι για το καλό τους.

Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές, η πρώτη επίσκεψη περιλαμβάνει, συνήθως, λανθασμένο χειρισμό. Κράτημα σε ακινησία με πίεση για τον εμβολιασμό.

Οπότε, σε επόμενες επισκέψεις στον κτηνίατρο, η προηγούμενη αρνητική εμπειρία (σε συνδυασμό και με άλλες στρεσογόνες καταστάσεις, όπως τυχόν πόνος και αδιαθεσία όταν νοσεί το ζώο, η παρουσία άλλων ζώων που φωνάζουν ή πονούν, η μετακίνηση με το αυτοκίνητο που μπορεί να μην του αρέσει κ.ά) μπορεί να μετατρέψει τον συγκεκριμένο φόβο σε φοβία.

5. Φόβος για το αυτοκίνητο

Συχνά οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουμε εξοικειώσει από νωρίς τον σκύλο μας με το αυτοκίνητο.

Επίσης, συχνά η φοβία αναπτύσσεται όταν έχει συνδεθεί με μια τραυματική εμπειρία, όπως, για παράδειγμα, με μια εγκατάλειψη, με τη μετακίνηση για να επιστρέψει στο καταφύγιο, ή με επισκέψεις στον κτηνίατρο.

Ωστόσο, μπορούμε να βοηθήσουμε τον σκύλο μας να αντιμετωπίσει με επιτυχία αυτόν τον φόβο και, πιθανότατα να τον ξεπεράσει. Πώς;

Με πρόγραμμα και συστηματικές ασκήσεις που σχετίζονται με το αυτοκίνητο και χρησιμοποιώντας ως επιβράβευση λιχουδιές και επαίνους, αλλά και νέες θετικές συνδέσεις με το αυτοκίνητο. Δηλαδή, ότι το αυτοκίνητο μπορεί να μας οδηγήσει σε κάτι καλό, όπως είναι το πάρκο σκύλων για να παίξουμε.

6. Φόβος για τους ξένους

Οι συγκεκριμένοι σκύλοι φοβούνται οποιονδήποτε δεν γνωρίζουν.

Συνήθως, οι σκύλοι αναπτύσσουν φόβο για τους ξένους έπειτα από κάποια αρνητική εμπειρία.

Οι σκύλοι που σώζονται από κακοποίηση υποφέρουν από αυτόν τον φόβο, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε έντονες αντιδράσεις.

Ο συγκεκριμένος φόβος είναι αρκετά δύσκολο να ξεπεραστεί, καθώς είναι σχεδόν αδύνατο να εκπαιδεύσουμε τον σκύλο να αποδεχτεί κάθε πιθανό νέο άτομο.

7. Φόβος για τα παιδιά

Οι σκύλοι αναπτύσσουν αυτόν τον φόβο για διάφορους λόγους, όπως η έλλειψη κοινωνικοποίησης και έγκαιρης έκθεσής τους σε παιδιά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι υιοθετούν κάποιον σκύλο προτού γίνουν γονείς.

Τα παιδιά τραβούν απότομα την ουρά και τα αυτιά τους και, πολύ συχνά, προσπαθούν να καβαλήσουν το ζώο.

Οπότε, οι σκύλοι αποκτούν αρνητικές εμπειρίες από την επαφή τους με τα παιδιά. Γι΄αυτό θα πρέπει να υπάρχει πάντα ενεργή επίβλεψη από τους κηδεμόνες.

Επίσης, οι έντονοι ήχοι που βγάζουν τα παιδιά, όπως και οι μη συντονισμένες κινήσεις του σώματος τους, καθώς και το μικρό τους μέγεθος, είναι κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους οι περισσότεροι σκύλοι φοβούνται τα μικρά παιδιά.

8. Φόβος για συγκεκριμένα αντικείμενα

Ηλεκτρική σκούπα, σεσουάρ, καπέλο, κράνος, ομπρέλα, ογκώδη ρούχα, μπαστούνια, καρότσια, ακόμη και η διακόσμηση των Χριστουγέννων / πάρτι.

Αυτός ο φόβος, συνήθως, οφείλεται στην έλλειψη της κοινωνικοποίησης. Μπορούμε να δράσουμε προληπτικά, αφαιρώντας άμεσα από το οπτικό πεδίο του σκύλου το ερέθισμα που τον φοβίζει.

Στη συνέχεια θα χρειαστεί να εισάγουμε, σταδιακά, στην καθημερινότητα του σκύλου τα αντικείμενα που φοβάται. Πάντα με θετικό και χαρούμενο τρόπο.

Με σωστό πρόγραμμα από κάποιον εκπαιδευτή, οι σκύλοι, συνήθως, καταφέρνουν με επιτυχία να αντιμετωπίσουν τη συγκεκριμένη φοβία.

Θα πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι ο φόβος είναι συναίσθημα, και το συναίσθημα δεν εκπαιδεύεται. Μπορούμε, όμως, να βοηθήσουμε τον σκύλο μας να αντιμετωπίζει τους φόβους του και να αντιδρά με τρόπο που δεν είναι επίφοβος για την υγεία του.

Η προσέγγισή μας απαιτεί σεβασμό προς τη φοβία του ζώου και, φυσικά, πολλή υπομονή, χρόνο και συνέπεια.

Παρέχουμε πάντα στον σκύλο μας την ανακούφιση που μας ζητάει. Όταν ο σκύλος μας φοβάται, δεν λειτουργεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, οπότε δεν μπορεί να γίνει κάποια λανθασμένη σύνδεση. Άρα, η αγκαλιά ή το χάδι που του προσφέρουμε, δεν μπορεί να ενισχύσει την παράλογη αντίδρασή του.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε έναν σκύλο που φοβάται

Το να ζεις με έναν φοβισμένο σκύλο είναι, αρκετές φορές, αγχωτικό.

Ίσως, και απογοητευτικό, καθώς η βελτίωση έρχεται με πολύ αργά βήματα.

Το πιο αγχωτικό, βέβαια, πέρα από την ίδια τη φοβία και το ότι το ζώο μας υποφέρει, είναι οι απρόβλεπτες αντιδράσεις, που μπορεί να είναι επικίνδυνες.

Ένας τρομοκρατημένος σκύλος μπορεί να επιτεθεί, αν δεν μπορεί να διαφύγει, να πηδήξει από κάποιο παράθυρο, ή να φύγει τρέχοντας προς το δρόμο.

Όταν η αντίδραση του σκύλου κρίνεται επικίνδυνη για τον ίδιο ή για κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, οφείλουμε άμεσα να παρέμβουμε.

Στη βελτίωση του ζώου παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και η δική μας ψυχολογία. Οι κηδεμόνες δεν θα πρέπει να απογοητεύονται ή να θυμώνουν.

Αν οπλιστούν με πολλή υπομονή, με «συμμάχους» τον κτηνίατρο και τον εκπαιδευτή μπορούν να βοηθήσουν τον σκύλο τους και να διαχειριστούν καλύτερα, ή/και να προβλέψουν τις έντονες αντιδράσεις του.

Οι τεχνικές της απευαισθητοποίησης, με την καθοδήγηση θετικού εκπαιδευτή και κάποια ήπια φαρμακευτική θεραπεία ή θεραπεία με φυτικά σκευάσματα ή αρωματοθεραπεία, όπου κρίνεται απαραίτητο και πάντα με την καθοδήγηση του κτηνιάτρου, βοηθούν τους σκύλους να αντιμετωπίσουν με ψυχραιμία τον φόβο τους.

Τα φάρμακα βοηθούν το ζώο να ηρεμήσει λίγο και να διαχειριστεί την κατάσταση, αλλά όχι και να ξεπεράσει τη φοβία του.

Επίσης, το thundershirt, ή η τοποθέτηση των χεριών μας σε συγκεκριμένα σημεία στο σώμα του σκύλου (T-touch), τον βοηθούν να ηρεμεί.

Η εκπαίδευση σε βασικά συνθήματα βοηθά τον σκύλο να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και, παράλληλα, ενισχύει τη σχέση εμπιστοσύνης με τον κηδεμόνα.

Επιπλέον, βοηθά τον σκύλο να σκέφτεται, και όχι να λειτουργεί ενστικτωδώς. Οπότε, παρατηρούμε πιο ελεγχόμενες και ήπιες αντιδράσεις απέναντι στο ερέθισμα.

Η αλλαγή συμπεριφοράς του σκύλου θα έρθει μόνο με την αλλαγή συμπεριφοράς και διαχείρισης του κηδεμόνα του.

Πολλές φορές οι κηδεμόνες κάνουν υποσυνείδητη ενίσχυση της συμπεριφοράς που εκδηλώνει ένας φοβισμένος σκύλος, και άλλες φορές, δυστυχώς, την προκαλούν οι ίδιοι.

Οι περισσότερες φοβίες είναι προβλέψιμες. Που σημαίνει ότι με σωστό προγραμματισμό και διαχείριση, μπορούμε να βοηθήσουμε τον σκύλο μας.

Είναι πολύ σημαντικό να δράσουμε άμεσα, καθώς με την πάροδο του χρόνου οι φόβοι τείνουν να επιδεινωθούν και να γίνουν φοβίες.

Η αντίληψη ότι με τον καιρό οι φόβοι θα υποχωρήσουν από μόνοι τους, είναι τελείως λανθασμένη.

Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι οι ήδη εκδηλωμένες φοβίες οδηγούν ευκολότερα στην απόκτηση νέων φοβιών.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ποτέ ότι κάθε περίπτωση είναι ιδιαίτερη και κάθε σκύλος, μοναδικός.

Θέλει υπομονή, επιμονή και συνέπεια μέχρι να βρούμε το καλύτερο σχέδιο δράσης που θα λειτουργήσει αποτελεσματικότερα στον δικό μας σκύλο».

https://ygeiamou.gr