4 χιλιάδες χρόνια “τσόντα”
Το πορνό στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα.
Το πορνό στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα.
Το πορνό στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα.
Το πορνό στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα.
Δεν προκαλεί έκπληξη. Οι αρχαίοι κάτοικοι αυτής της γης που πατάμε γνώριζαν πράγματι τι έπρεπε να κάνουν, πότε έπρεπε να το κάνουν και πώς έπρεπε να το κάνουν!
Όπως όλα τα σημαντικά πράγματα πάνω σ’ αυτό τον πλανήτη, έτσι και η “πορνογραφία” δεν αποτελεί εξαίρεση: κατ’ εξοχήν αρχαιοελληνικό επίτευγμα, διαιωνισμένο από τους Ρωμαίους, εγγραφόταν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σεξουαλικών ηθών που έφερε την ονομασία “αφροδίσια” και προσδιόριζε το σύνολο των γραπτών και ζωγραφικών απεικονίσεων σεξουαλικών πράξεων με σκοπό τον ερεθισμό του κοινού, ώστε η έκθεση στο οπτικό ή ακουστικό ερέθισμα να ωθεί πάραυτα στη “μίμηση πράξεως” φαύλης και αχρείας…
Η χρήση του όρου “πορνογράφος” καταγράφεται για πρώτη φορά το 2ο αιώνα π.Χ. στο έργο “Δειπνοσοφισταί” του Αθήναιου του Ναυκρατίτη, ο οποίος χαρακτήριζε έτσι τους ζωγράφους Αριστείδη, Παυσία και Νικοφάνη, για τις ζωγραφικές συνθέσεις τους που απεικόνιζαν πόρνες.
Έκτοτε, ανά τους αιώνες της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας, η τέχνη της πορνογραφίας είδε τον εαυτό της να αναπτύσσεται πολυειδώς και προς όλες τις κατευθύνσεις, παράγοντας σεξουαλικά εγχειρίδια, προκλητικά θεατρικά έργα, “βρόμικη” ποίηση και πρόζα, αλλά και πολλά-πολλά θεάματα, τα οποία εκτελούσαν ηθοποιοί που έδιναν εμπρόθετα έμφαση στα σεξουαλικώς φορτισμένα στοιχεία με απώτερο στόχο τη διέγερση των παρευρισκομένων.
Τα σωστά συστατικά της πετυχημένης πορνολαγνικής αναπαράστασης ήταν απλά: η σεξουαλική πράξη οφείλει να γίνεται ευκόλως αντιληπτή από το κοινό, ενώ αυτό με τη σειρά του πρέπει αφενός να αισθανθεί πως τα όσα έκτροπα λαμβάνουν χώρα ενώπιόν του συμβαίνουν για λογαριασμό του, αφετέρου να προσδοκά την τελική επίτευξη του οργασμού. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το ότι τόσο σε αρχαίες ελληνικές όσο και σε ρωμαϊκές αναπαραστάσεις τέτοιου είδους, τίποτα απολύτως δεν παρεμβάλλεται μεταξύ των γεννητικών οργάνων εν δράσει και του βλέμματος του θεατή: εξ ου και η ευρέως χρησιμοποιούμενη σήμερα κίνηση των επιβητόρων πορνοστάρ να τοποθετούν το ένα χέρι στο γοφό ώστε να μην κρύβεται το επίμαχο σημείο των διατριβόμενων οργάνων.
Σημαντικό ρόλο, επίσης, ενδεικτικό του κατ’ ουσίαν θεαματικού χαρακτήρα της αρχαίας πορνογραφίας (του γεγονότος ότι προοριζόταν να ιδωθεί με σκοπό τη διέγερση), ήταν και η σκηνοθεσία της πράξης, η οποία τοποθετούνταν σε σκηνικό ή πλατφόρμα που απομόνωνε τους δρώντες, αιχμαλωτίζοντας την απρόσκοπτη προσοχή του κοινού στη σκηνή της πράξης.
Μάλιστα, στη ρωμαϊκή εκδοχή τους, πολλές αναπαραστάσεις περιελάμβαναν και ένα τρίτο μέλος, συνήθως υπηρέτη του επιβήτορα – cubicularius ήταν η ονομασία του – ενώ δεν εξέλειπαν τόσο στη ελληνική όσο και στη ρωμαϊκή αρχαιότητα οι απεικονίσεις ομαδικού σεξ, γνωστού σήμερα ως παρτούζα ή gang-bang.
Ενδιαφέρον, τέλος, παρουσιάζουν τα εγχάρακτα επιφωνήματα που συνόδευαν επεξηγηματικά την πράξη (συναντώνται σε πολλές τοιχογραφίες της Πομπηίας), όπως: “στάσου ακίνητη”, “άφησε εμένα”, “χώσ’ το αργά”, “μη” κ.ο.κ.