8ο συνέδριο βιωσιμότητας για τη ΝΑ Ευρώπη και τη Μεσόγειο: Οι τοποθετήσεις των ομιλητών της δεύτερης ημέρας
Το Συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, σε συνεργασία με το SDSN Greece.
«Με μελανά χρώματα περιέγραψε τις συνθήκες στη Μέση Ανατολή ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών (UNRWA) Alexandre Stutzmann, ο οποίος αναφέρθηκε στις ανθρωπιστικές διαστάσεις της κρίσης που είναι σε εξέλιξη. Ο κ. Stutzmann μίλησε για έλλειψη βασικών αγαθών και υπηρεσιών και τελικά για ανθρωπιστική κρίση η οποία επηρεάζει περισσότερους από 3 εκατ. ανθρώπους στις παλαιστινιακές περιοχές, εκ των οποίων τα 2 εκατ. είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι – έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για μεταναστευτική κρίση.
Ο ίδιος έκανε λόγο για επισιτιστική κρίση και υγειονομικές απειλές, όπως η πολιομυελίτιδα για την οποία διεξάγονται εμβολιασμοί. Όπως είπε, το νερό είναι στο επίκεντρο της ανθρωπιστικής κρίσης, καθώς θεωρείται μη ασφαλές τουλάχιστον το 90% της κατανάλωσης νερού στην περιοχή. Ο κ. Stutzmann είπε ότι περίπου 300 μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων έχουν χάσει τη ζωή τους εν μέσω των εχθροπραξιών (σ.σ. ο ισραηλινός στρατός ισχυρίζεται ότι πρόκειται για μέλη της Χαμάς που έχουν παρεισφρήσει στις ανθρωπιστικές οργανώσεις).
Αναζητώντας θετικά νέα μέσα στη μεγάλη εικόνα της καταστροφής, στάθηκε στην προθυμία των 120-180.000 Παλαιστινίων ανώτερου μορφωτικού επιπέδου που έχουν εκτοπιστεί στην Αίγυπτο να επιστρέψουν και να ανοικοδομήσουν την περιοχή μόλις οι πολιτικές συνθήκες το επιτρέψουν.
Ο βουλευτής και πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος υποστήριξε ότι «η Ευρώπη δεν είχε καθιερώσει νόμιμους δρόμους για τη μετανάστευση και σήμερα δυσκολεύεται να διαχειριστεί το πρόβλημα», ενώ εξέφρασε την εκτίμηση ότι η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική έχει πάρει λάθος δρόμο: «Η καινούρια συμφωνία στην ουσία επαναφέρει το Δουβλίνο από την πίσω πόρτα κι έχουμε πάλι αντιδράσεις».
Ο κ. Αβραμόπουλος σημείωσε ότι σήμερα δεν υπάρχουν ισχυροί ρυθμιστικοί παράγοντες για να λύνονται τα προβλήματα, έκανε λόγο για έλλειμμα αλληλεγγύης στην Ευρώπη και ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «ο λαϊκισμός έχει χτυπήσει ταβάνι». Σχολίασε πάντως ότι «ζούμε στην αρχή της ανθρώπινης κινητικότητας», γεγονός που αποτελεί «βασική αιτία της ανόδου της ξενοφοβίας στο εσωτερικών των ευρωπαϊκών χωρών».
«Τις επόμενες δεκαετίες, η κλιματική αλλαγή θα είναι η νούμερο ένα αιτία αναγκαστικής μετανάστευσης, ξεπερνώντας κατά πολύ τους σημερινούς αριθμούς», τόνισε ο πρόεδρος της JPD Global Advisors και πρώην αξιωματούχος του Γραφείου Νομοθετικών Υποθέσεων του Λευκού Οίκου John Dautzenberg, σημειώνοντας: «Αν οι κυβερνήσεις και ο ιδιωτικός τομέας ενωθούν για να εκπονήσουν έναν προληπτικό σχεδιασμό, κατασκευάζοντας νέες κοινότητες εκτός περιοχών που είναι ευαίσθητες στην κλιματική αλλαγή, μαζί με επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, μπορούμε να μετριάσουμε τις χειρότερες επιπτώσεις και να μειώσουμε τον αριθμό των ατόμων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω κλιματικών συνθηκών έκτακτης ανάγκης».
Στην κατάσταση που διαμορφώνεται στη Μέση Ανατολή όσον αφορά στο μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Σοφία Βούλτεψη, σημειώνοντας ότι αυτήν τη στιγμή στον Λίβανο –πέραν των ήδη υπαρχόντων 2,5 εκατομμυρίων προσφύγων– έχει προστεθεί και 1 εκατομμύριο εσωτερικά εκτοπισμένων, οι οποίοι είναι εκτεθειμένοι στον χειμώνα που πλησιάζει. Αναφέρθηκε σε μια σειρά από ευάλωτες χώρες και στη σύνδεση κλιματικής αλλαγής, πολέμων και μετανάστευσης-εκτοπισμού.
Η κυρία Βούλτεψη έδωσε επίσης έμφαση στην κατάσταση στην περιοχή της Μεσογείου, στην οποία επικρατεί ασυνήθιστη ζέστη, η οποία ευθύνεται για ασυνήθιστες καταιγίδες, όπως είπε. Τα τελευταία χρόνια οι πρόσφυγες λόγω πολέμου έχουν ταυτιστεί με τους κλιματικούς μετανάστες, γεγονός που έχει καταστήσει τους τελευταίους «αόρατους μετανάστες», σημείωσε η υπουργός. Τόνισε επίσης ότι Ελλάδα και Κύπρος δέχονται περισσότερες πιέσεις από άλλες ευρωπαϊκές χώρες από τα μεταναστευτικά-προσφυγικά ρεύματα. Τέλος, η κυρία Βούλτεψη μίλησε για αποτυχία της διεθνούς κοινότητας τόσο στο Μεσανατολικό όσο και στο Κυπριακό, καθώς και για αδυναμία της ΕΕ να δράσει προληπτικά όσον αφορά τα μεταναστευτικά κύματα.
Για εξελισσόμενη μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη λόγω παρατεταμένων ενόπλων συγκρούσεων, η οποία όμως επιτείνεται από την κλιματική κρίση, μίλησε ο υφυπουργός Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας της Κύπρου Νικόλας Ιωαννίδης. Αναφέρθηκε στις οικονομικές και δημογραφικές συνέπειες του μεταναστευτικού, καθώς και στον αντίκτυπο των μεταναστευτικών ροών συγκεκριμένα στην Κύπρο. Σημείωσε ότι η Κύπρος έχει τον υψηλότερο αριθμό αιτούμενων διεθνούς προστασίας αναλογικά με τον πληθυσμό της και ότι η κυπριακή κυβέρνηση έχει εφαρμόσει μια πολυεπίπεδη μεταναστευτική στρατηγική. Εξήγησε ότι η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ίδρυση Υφυπουργείου Μετανάστευσης, τη γρήγορη εξέταση των αιτήσεων για άσυλο, τη βελτίωση των κέντρων υποδοχής, τη διεξαγωγή επιχειρήσεων επαναπατρισμού και τη δημιουργία «μονοπατιού» για νόμιμη μετανάστευση. Οι κλιματικοί μετανάστες δεν αναγνωρίζονται ακόμα επισήμως σε διεθνές επίπεδο και αυτό πρέπει να αλλάξει, υπογράμμισε ο κ. Ιωαννίδης. Η Μεσόγειος έχει γίνει μια κύρια οδός για κλιματικούς μετανάστες και μετανάστες λόγω συγκρούσεων, πρόσθεσε, και αναφέρθηκε στην ανάγκη η ΕΕ να δράσει αποτελεσματικά και συντονισμένα πάνω στο πρόβλημα. Τέλος, σημείωσε ότι η νόμιμη μετανάστευση μπορεί να είναι και ευκαιρία για κάθε χώρα, αρκεί να υπάρχει στρατηγική για την ενσωμάτωση των μεταναστών.
Στις κρίσεις που καταλήγουν σε μετανάστευση-εκτοπισμό αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, η περιφερειακή διευθύντρια Ευρώπης του Διεθνούς Κινήματος Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου Birgitte Bischoff Ebbesen. Αναφέρθηκε στο έργο του φορέα της και στη συνεργασία με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό προκειμένου να αναγνωριστεί και να γίνει κατανοητή η διασύνδεση μεταξύ κλιματικής αλλαγής, πολεμικών συγκρούσεων και μετανάστευσης. Στο πλαίσιο αυτό, έδωσε ένα παράδειγμα από την κρίση στα σύνορα Κιργιστάν-Τατζικιστάν, που έχει σχέση και με τον ανταγωνισμό για το νερό. Τόνισε ότι θα πρέπει η διεθνής κοινότητα και οι σχετικοί οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών να εφαρμόζουν εγκαίρως προληπτικά μέτρα πριν ξεσπάσουν τέτοιες κρίσεις και πως χρειάζεται περισσότερη έρευνα και γνώση για να εντοπιστούν οι εστίες κινδύνου, ενώ έδωσε επίσης έμφαση στη χρηματοδότηση, τη συνεργασία και την ετοιμότητα των ίδιων των κοινοτήτων.
Για τις αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές, τη σύνδεσή τους με την κλιματική αλλαγή, και την αστάθεια που αυτές δημιουργούν μίλησε, μεταξύ άλλων, ο διευθύνων εταίρος και επικεφαλής του γραφείου Μαυροβουνίου και Ελλάδας της Henley & Partners Rade Ljumovic, τονίζοντας ότι αυτοί που χαράσσουν πολιτική θα πρέπει να αναπτύξουν στρατηγικές για να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες ανάγκες. Τόνισε ότι μέσα στα επόμενα χρόνια κάποιες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα συγκαταλέγονται στις θερμότερες του κόσμου και έδωσε έμφαση στην ανάγκη συνεργασίας για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Τέλος, ο κ. Ljumović εστίασε σε προγράμματα δεξιοτήτων για τη νέα γενιά και προγράμματα για τη συμπερίληψη μεταναστών.
Τη διασύνδεση μεταξύ των απειλών για την ασφάλεια και των στόχων βιωσιμότητας επεσήμανε η κύρια ερευνήτρια του ΕΛΙΑΜΕΠ και associate fellow του Chatham House Έλενα Λαζάρου, η οποία μίλησε για την ανάγκη μιας ολιστικής και ολοκληρωμένης προσέγγισης. Στο πλαίσιο αυτό, προέκρινε την επανεξέταση των διεθνών αναπτυξιακών πολιτικών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφάλειας στις πιο ευάλωτες περιοχές, τονίζοντας τη σημασία της ετοιμότητας, της προνοητικότητας και της προσέγγισης βάσει δεδομένων στον σχεδιασμό πολιτικής.
Στόχος του Ηνωμένου Βασιλείου είναι να διπλασιάσει την αιολική και να τριπλασιάσει την ηλιακή ενέργεια μέχρι το 2030, επεσήμανε ο Επίτροπος Εμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου για την Ευρώπη Chris Barton, υπογραμμίζοντας την πρόοδο της χώρας στην απεξάρτηση από τον άνθρακα. Στο πλαίσιο αυτό, έκανε λόγο για σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες στη βρετανική αγορά ενέργειας, τις οποίες ήδη αξιοποιούν και ελληνικές εταιρείες.
Τον ρόλο των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην υλοποίηση επενδύσεων ύψους 95 δισ ευρώ μέχρι το 2030, όπως τις υπαγορεύει ο εθνικός σχεδιασμός για το κλίμα, επεσήμανε η αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΣΕΒ Ράνια Αικατερινάρη. Μιλώντας για τον στόχο “εξηλεκτρισμού” της ελληνικής βιομηχανίας, την αποκάλεσε ως τον πρώτο εργοδότη της χώρας με 400.000 θέσεις εργασίας και συμβολή 14% στο ΑΕΠ.
Στις δράσεις του οργανισμού για την υλοποίηση πράσινων επενδύσεων που θα υποστηρίξουν τους ευρωπαϊκούς στόχους για τη μείωση των ρύπων αναφέρθηκε από το βήμα του Economist ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB) Ιωάννης Τσακίρης. Στο πλαίσιο αυτό, στην Ελλάδα ξεχώρισε έργα όπως η συμφωνία με τον ΑΔΜΗΕ για τη σύνδεση των δυτικών και νοτίων Κυκλάδων με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο, η χρηματοδότηση ύψους 400 εκατ. ευρώ στη Metlen για ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων και αποθήκευση ενέργειας, η συμφωνία 390 εκατ. ευρώ με τη ΔΕΠΑ για τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων στη Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα και η συμφωνία με τη Sunlight για τη χρηματοδότηση της παραγωγής καινοτόμων μπαταριών στο εργοστάσιο της εταιρείας στην Ξάνθη.
Το 2023 το 50% των χρηματοδοτήσεων της τράπεζας κατευθύνθηκε σε πράσινες επενδύσεις, επεσήμανε η επικεφαλής της EBRD στην Ελλάδα Αγγελική Καλλιγιαννάκη. Στο πλαίσιο αυτό, με χώρα αναφοράς την Ελλάδα, μίλησε για τις χρηματοδοτήσεις πράσινων ομολόγων εταιρειών όπως οι Metlen και της ΔΕΗ, καθώς και υποδομών όπως το φωτοβολταϊκό πάρκο της Κοζάνης. Η ίδια σημείωσε τη δραστηριότητα της EBRD στον τομέα του πράσινου real estate μέσα από τη συνεργασία με εταιρείες όπως η Lamda Development.
«Οι επιχειρήσεις είναι αρωγοί σε όλα τα θέματα βιωσιμότητας», υπογράμμισε από το βήμα του Economist η πρόεδρος ΔΣ του CSR Hellas Αλεξάνδρα Πάλλη. Μιλώντας για τις προκλήσεις της πανδημίας της covid-19, μεταξύ άλλων, η κ. Πάλλη εξήρε τη συμβολή πολλών μελών του Δικτύου προς αυτήν την κατεύθυνση και την ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων σε θέματα που αφορούν την κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στα προγράμματα ψυχικής υγείας των εργαζομένων, στα προγράμματα που αφορούν τη βία και την ενδοοικογενειακή βία, την ψυχική υγεία των αθλητών αλλά και αυτά που αφορούν την ένταξη παιδιών προσφύγων.