Όταν πέθανε το αυτόγραφο, γεννήθηκε η selfie

Μόλις η τραγουδίστρια βγαίνει απ’ το αυτοκίνητο για να χαιρετήσει τους θαυμαστές της, σμήνη χεριών κουνιούνται παρατεταμένα στον αέρα με τα smartphones για σημαία σε μια προσπάθεια να βγάλουν selfie.

Οι πιο επιδέξιοι καταφέρνουν να σταθούν για δευτερόλεπτα στο πλάι του αγαπημένου τους ειδώλου και να τραβήξουν τσάτρα – πάτρα ένα αυτοπορτρέτο, που σπεύδουν ν’ ανεβάσουν αμέσως στο Διαδίκτυο.

Εικόνες σαν κι αυτές που διαδραματίστηκαν στο αεροδρόμιο κατά την άφιξη της Lady Gaga στην Αθήνα πριν από δύο εβδομάδες δεν είναι σπάνιες. Στην εποχή των έξυπνων τηλεφώνων, των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης και της εικόνας, η παλιά συνήθεια με τα αυτόγραφα μοιάζει να ξεθωριάζει. Ο εξοπλισμός που κουβαλούσαν κάθε φορά μαζί τους τα μέλη των φαν κλαμπ των καλλιτεχνών με στιλό, χαρτί τα οποία συχνά χάνονταν έχει αντικατασταθεί από ένα και μόνο γκάτζετ, πάντα έτοιμο για φωτογραφίες.

Τον περασμένο μήνα η Τέιλορ Σουίφτ μιλώντας στην εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» παραδέχτηκε την ήττα των αυτογράφων λέγοντας: «Δεν μου έχουν ζητήσει αυτόγραφο από τη στιγμή της εφεύρεσης του iPhone με την μπροστινή κάμερα. Το μόνο που θέλουν τα παιδιά σήμερα είναι selfies. Είναι μέρος της ίδιας μόδας που μετρά το πόσους followers έχει κάποιος στο Ιnstagram».

Πωλούνται φωτογραφίες!
Εχοντας ενστερνιστεί την αλλαγή στις συνήθειες των θαυμαστών τους, πλέον οι διεθνείς καλλιτέχνες φροντίζουν να προσαρμόζουν ανάλογα και τις υπηρεσίες που τους προσφέρουν. Ετσι, την περασμένη εβδομάδα ο αυστραλός ράπερ 360 ανακοίνωσε την πώληση ενός πακέτου για το επόμενο τουρ όπου έναντι 1.000 δολαρίων βγάζει αυτοπορτρέτα με όποιον θέλει.

Από την άλλη, η Αβρίλ Λαβίν χρεώνει 400 ευρώ για μια φωτογραφία στα παρασκήνια των συναυλιών της. Η Lady Gaga, πηγαίνοντας ένα βήμα μπροστά την αγάπη του κοινού γι’ αυτήν αλλά και την επιχειρηματική της δράση, δημιούργησε ολόκληρη σελίδα στο Διαδίκτυο αφιερωμένη στα μικρά «τερατάκια», όπως φωνάζει τους θαυμαστές της.

Αν παρατηρήσει κάποιος όσους πλησιάζουν τους καλλιτέχνες για να ποζάρουν παρέα στον φακό του κινητού τους, θα παρατηρήσει ότι είναι συνήθως νεαροί. Παιδιά της καινούργιας χιλιετίας που έχουν γαλουχηθεί με τη σύγχρονη τεχνολογία. Γιατί ίσως η μουντζούρα που έμοιαζε με υπογραφή πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί ή μια φωτογραφία έχει άλλη δυναμική, που εμπεριέχει εξ ορισμού πιο αθώα στοιχεία και φανερώνει μια μεγάλη δόση αφοσίωσης.

Από την άλλη, η selfie είναι πιο βίαιη. Γιατί όποιος στήνεται δίπλα στο αγαπημένο είδωλο για ένα και μόνο κλικ παραβιάζει τον προσωπικό χώρο του άλλου και του ζητά να γίνει μια εξελιγμένη μορφή κλόουν που πρέπει παρά τη διάθεσή του να σκάσει το πιο πλατύ χαμόγελο.

Η κατά τα άλλα απλή κίνηση του αυτοπορτρέτου εμπεριέχει και μια μεγάλη δόση ναρκισσισμού, αφού συνήθως η ιδιαίτερη αυτή εικόνα θα χρησιμοποιηθεί στο Διαδίκτυο ως επίδειξη, για να πολλαπλασιαστούν τα like στο facebook, να πέσουν βροχή οι καρδούλες στο Instagram, μπας και το αναδημοσιεύσει το είδωλό τους, όπως κάνει συχνά ο Χάρι Στάιλς από τους One Direction. Ετσι, η εμπειρία της γνωριμίας του διασήμου μπαίνει σε δεύτερη μοίρα, αφού προέχει η ανάγκη του ηλεκτρονικού καγχασμού.

Social media
Με τα αυτόγραφα να μπαίνουν στον πάγο, αρχίζει να αμφισβητείται η σημασία της ύπαρξης του φαν κλαμπ. Αλλοτε τα μέλη τους απολάμβαναν άφθονες υπογραφές και αποκλειστικό υλικό από τα αστέρια της βιομηχανίας του θεάματος. Τώρα, ωστόσο, που οι ίδιοι οι τραγουδιστές και ηθοποιοί εκτίθενται από μόνοι τους στα αδηφάγα φώτα της δημοσιότητας μέσω των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης οι θαυμαστές παίρνουν το μήνυμα και στρέφουν το ενδιαφέρον τους στο ηλεκτρονικό προϊόν, γκρεμίζοντας τις σταθερές δομές που υπήρχαν μέχρι σήμερα.

Το κύκνειο άσμα των αυτογράφων φαίνεται να παίζεται στις διεθνείς αγορές. Εκεί εφόσον οι υπογραφές των αστεριών πλέον αρχίζουν να στερεύουν, το είδος αρχίζει να γίνεται συλλεκτικό και άρα να τσιμπάει η τιμή του αρκετά. Ο Γκάρι Κινγκ, πωλητής αυτογράφων στην εταιρεία Aytografica, μιλώντας στους βρετανικούς «Τάιμς», ανέφερε ότι οι συλλέκτες πληρώνουν έως και 1.000 λίρες για την υπογραφή διασήμων.

Ωστόσο, παρ’ όλο που η αξία τους έχει εκτοξευτεί στις δημοπρασίες, οι selfies δεν πιάνουν μία. «Αν είχατε την ευκαιρία να βρεθείτε με κάποιον σαν τον Χάρισον Φορντ, θα ήσασταν ανόητοι αν βγάζατε φωτογραφία».