Σαββατοκύριακο: Η γιορτή που χάνουμε

Από την Τετάρτη αρχίζουμε την αντίστροφη μέτρηση. Μετράμε τις ημέρες μέχρι την Παρασκευή το απόγευμα. Δεν βλέπουμε την ώρα να έρθει το Σαββατοκύριακο. Χωρίς δουλειά, χωρίς πρωινό ξύπνημα ίσως, συνήθως όμως με πολύ τρέξιμο και πολλές υποχρεώσεις.

Το χαμένο weekend της ελληνικής οικογένειας
Έως σχετικά πρόσφατα, το Σαββατοκύριακο παρέμενε αφιερωμένο στην οικογένεια, τους φίλους, την ψυχαγωγία και κυρίως την ξεκούραση και την άντληση δύναμης για το ξεκίνημα της καινούργιας εβδομάδας. Τώρα πια έχει σχεδόν πάψει να αποτελεί «γιορτή και σχόλη». Κι αυτό για αρκετούς λόγους:
1. Αχ, αυτά τα ψώνια! Τα ψώνια δεν περιορίζονται στα μαγαζιά της περιοχής, αλλά εκτείνονται σε ακτίνα δεκάδων χιλιομέτρων μέσα από πηγμένους δρόμους προς τα εμπορικά κέντρα, τα malls, τους εκθεσιακούς χώρους, τα «στοκατζίδικα». Αναμφίβολα, για τους πιο πολλούς ανθρώπους είναι κι αυτός ένας τρόπος «ξεκούρασης» και ψυχαγωγίας.
2. Η Κυριακή έπαψε να είναι «ιερή» Το άνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακή, κάτι αρκετά συνηθισμένο πια, έφερε κατά καιρούς σε διάφορες χώρες έντονες κοινωνικοπολιτικές διαμάχες. Η Κυριακή να παραμείνει ημέρα για την προσωπική ζωή, την οικογένεια, την ανάπαυση απαιτούν οι μεν, ελευθερία και μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά επιδιώκουν οι δε.
3. Πάνε πια οι μικρές τελετουργίες Πάνω από όλα, όμως, μοιάζει να έχει αλλάξει για εμάς το νόημα του Σαββατοκύριακου. Το σίγουρο είναι ότι απέχει πια πολύ από το να είναι διήμερο ιεροτελεστιών, όπως το μπάνιο του Σαββάτου, η κυριακάτικη λειτουργία, το οικογενειακό γεύμα, οι επισκέψεις συγγενών.
4. Όλες οι δουλειές μέσα σε δύο ημέρες Το Σάββατο είναι ημέρα για διάφορες δουλειές που δεν μπορούν να γίνουν τις καθημερινές: καθαριότητα, οργάνωση του σπιτιού. Σε αυτά προστίθενται και οι διάφορες δραστηριότητες των παιδιών, που είναι πια οργανωμένες και προϋποθέτουν την ενεργή -και πολύωρη συνήθως- συμμετοχή των γονιών.

Από τη «μανιοκατάθλιψη»…
Το πρόβλημα εστιάζεται στο ότι είναι πολλά τα «πρέπει» που συσσωρεύονται το Σαββατοκύριακο. Η ένταση της καθημερινότητας, αντί να ανακοπεί και να εκτονωθεί, συνεχίζει, αυξημένη μάλιστα πολλές φορές λόγω υπερβολικού ζήλου -να πάμε κι εκεί, να προλάβουμε κι αυτό, να δούμε κι αυτούς!- και κορυφώνεται όσο περνά η ημέρα. Το αποτέλεσμα; Χρειάζεται τουλάχιστον η μισή Κυριακή για να συνέλθει κανείς από την κούραση του Σαββάτου. Η άλλη μισή είναι έτσι κι αλλιώς μελαγχολική… λόγω Sunday blues, που είναι η θλίψη για το Σαββατοκύριακο που πέρασε και η ψυχική προετοιμασία για την καινούργια εβδομάδα που αρχίζει. Θα μπορούσαμε να είχαμε απολαύσει λίγο περισσότερο τη «γιορτή», αλλά πάει, πέρασε. Υπάρχει άλλος τρόπος; Ίσως.

… στην απόλαυση της ελευθερίας μας
Ο Βασίλης, 36 ετών, το δικό του διαφορετικό Σαββατοκύριακο το ονομάζει «αμαρτία»: «Την πρώτη φορά έγινε λίγο από τύχη και λίγο σκόπιμα. Ήταν Παρασκευή απόγευμα, μόλις είχα γυρίσει από το γραφείο και η γυναίκα μου το ίδιο, ξεθεωμένοι και οι δύο. Ω του θαύματος, συνειδητοποιώ ότι δεν έχουμε κανονίσει απολύτως τίποτα για ολόκληρο το Σαββατοκύριακο. Δεν μας έχει καλέσει κανείς, ούτε εμείς έχουμε πει σε κανέναν να έρθει. Καμία υποχρέωση, κανένα σχέδιο. Αποφασίζω να την παρασύρω στην «αμαρτία» ενός τεμπέλικου Σαββατοκύριακου χωρίς πρόγραμμα, χωρίς εξόδους, χωρίς υποχρεώσεις, χωρίς την παραμικρή ένταση, με το ρίσκο βέβαια να βαρεθούμε θανάσιμα… Μου υπενθυμίζει ότι έχουμε ξεμείνει και πρέπει να κάνουμε έφοδο στο σουπερμάρκετ. Το αναβάλλω για την επομένη και ανοίγω ένα μπουκάλι καλό κρασί. Μένουμε στην κουζίνα να τσιμπολογάμε τα απομεινάρια του ψυγείου μας πίνοντας κρασί και καταλήγουμε στον καναπέ να βλέπουμε ό,τι να ’ναι στην τηλεόραση. Λίγο το κρασί και περισσότερο η κούραση της εβδομάδας, μας παίρνει ο ύπνος νωρίς. Μέσα στη νύχτα, μεταφερόμαστε στο κρεβάτι μας.
• Σάββατο Ξυπνάμε σχετικά νωρίς ξεκούραστοι και φρέσκοι. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος, μιας και είναι Σάββατο πρωί, να αρχίσουν τώρα τα μεγάλα σχέδια. Καταφέρνω να την παρασύρω με “ανήθικες” προτάσεις και το κρεβάτι μάς ρουφάει ξανά. Μετά σηκώνομαι και ετοιμάζω, με φαντασία και προσπάθεια, λόγω έλλειψης εφοδίων, ένα καλό πρωινό. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, έχουμε περάσει και το μεσημέρι του Σαββάτου υπέροχα τεμπέλικα. Κάποια στιγμή, η γυναίκα μου θυμάται τα ψώνια. Της αντιπροτείνω να δοκιμάσουμε κάτι αλλαγές στο σαλόνι που είχαμε σκεφτεί να κάνουμε. Της αρέσει η ιδέα. Αρχίζουμε να παίζουμε μετακινώντας τα έπιπλα. Στο τέλος, ξαπλώνουμε ο ένας στον καναπέ και ο άλλος στο πάτωμα και απολαμβάνουμε το έργο μας. Πεινάμε. Παραγγέλνουμε πίτσες και φτιάχνουμε μια αυτοσχέδια σαλάτα. Τρώμε έτσι όπως είμαστε, από τα κουτιά, και αρχίζουμε να μιλάμε. Πόσο καιρό είχαμε να το κάνουμε αυτό έτσι αβίαστα και με όρεξη; Σχεδόν ποτέ δεν έχουμε αρκετό χρόνο είτε για να αρχίσουμε είτε για να τελειώσουμε μια κανονική συζήτηση. Τέλεια!
• Κυριακή Ξυπνάμε αργά. Πόσος ύπνος μάς έλειπε… Έχουμε γλυκαθεί από την τεμπελιά και βαριόμαστε να κανονίσουμε κάτι για την υπόλοιπη μέρα. Πετάγομαι μόνο για να αγοράσω εφημερίδες. Η γυναίκα μου τηλεφωνεί με τις ώρες τις φίλες της που είχε καιρό να μιλήσει. Τελειοποιούμε την καινούργια διαρρύθμιση του σαλονιού μας. Φτιάχνουμε μακαρονάδα, σκέτη με τυρί. Παραγγέλνουμε και κάτι αμαρτωλά γλυκά. Η ημέρα περνά ήρεμα, τεμπέλικα. Νιώθουμε καλά να είμαστε μαζί και κάνουμε πράγματα πότε μαζί και πότε ο καθένας για τον εαυτό του, χωρίς όμως να είναι ο καθένας κλεισμένος στον εαυτό του, όπως γίνεται άλλες φορές. Η Κυριακή τελειώνει χωρίς να έχουμε βγει σχεδόν καθόλου έξω από την πόρτα. Αισθανόμαστε γλυκά ξεκούραστοι και λίγο σαν παιδιά που έκαναν κάτι απαγορευμένο. Συνειδητοποιούμε με έκπληξη και οι δύο ότι δεν βαρεθήκαμε ούτε μία στιγμή και υποσχόμαστε ότι θα το ξανακάνουμε».

Πώς να κάνετε καλύτερα τα Σαββατοκύριακά σας
• Μην προγραμματίζετε τα πάντα για το τέλος της εβδομάδας
Το Σαββατοκύριακο μπορεί κανείς να τα κάνει όλα ή να μην κάνει τίποτα. Συνήθως, επιλέγουμε το πρώτο. Ακριβώς επειδή παραπονιόμαστε ότι ποτέ δεν έχουμε χρόνο, προσπαθούμε τότε να κάνουμε όσα θα θέλαμε και δεν προλαβαίνουμε: Από το να βγούμε να δούμε φίλους και γνωστούς, να πάμε στο καινούργιο εστιατόριο, μπαρ, συναυλία, έκθεση, mall, μέχρι να πλύνουμε το αυτοκίνητο, να αθληθούμε, να βάψουμε το γραφείο… Είναι, επίσης, οι ημέρες που γονείς και λοιποί συγγενείς περιμένουν να τους αφιερώσουμε χρόνο. Ένα μείγμα από αίσθηση καθήκοντος, ενοχές και φόβο να μην «χάσουμε» κάτι, μας σπρώχνει να γεμίζουμε τα Σαββατοκύριακά μας με σχέδια. Και καταλήγουμε την Κυριακή το βράδυ, στρεσαρισμένοι και ανικανοποίητοι, να αναρωτιόμαστε πώς πέρασε πάλι το Σαββατοκύριακο χωρίς να το καταλάβουμε.
• Απενοχοποιήστε το «χασομέρι»
Φυσικά, πολλά από τα πολύ γεμάτα Σαββατοκύριακα περνάνε πολύ ευχάριστα και μας γεμίζουν με ένα αίσθημα πληρότητας και ικανοποίησης. Οι περισσότεροι όμως από εμάς νιώθουμε κατά καιρούς την ανάγκη να μην κάνουμε τίποτα, κυρίως τίποτα που να έχει ένταση, τρέξιμο, πίεση, υποχρέωση. Δυσκολευόμαστε, όμως, να το προσφέρουμε αυτό, έστω και πότε-πότε, στον εαυτό μας. Κι όλα αυτά γιατί έχουμε μάθει να αντιστεκόμαστε στις «άχρηστες» και «εγωιστικές» ανάγκες της τεμπελιάς, του ύπνου, του χασομεριού, του «παιχνιδιού» χωρίς πρόγραμμα. Έχουμε ενοχές να αφεθούμε στη σχεδόν παιδική, άσκοπη και ανέμελη ευχαρίστηση. Είναι παράξενο, αλλά είναι σαν να φοβόμαστε να αλλάξουμε πολύ τους εντατικούς, καθημερινούς ρυθμούς μας το Σαββατοκύριακο. Κι όμως, αυτό είναι το νόημά του: Να μην κάνουμε το ίδιο που κάνουμε και τις υπόλοιπες ημέρες.
• Μη σκέφτεστε μόνο τους άλλους, σκεφτείτε και τον εαυτό σας!
Δεν είναι λίγες οι φορές που πέφτουμε στην παγίδα να κάνουμε πράγματα μόνο και μόνο επειδή (νομίζουμε ότι) αυτό περιμένουν οι άλλοι από εμάς. Μάλιστα, τις περισσότερες φορές δεν έχουμε ακριβώς ξεκαθαρίσει μέσα μας από ποιον αναμένεται τι, ούτε για ποιο λόγο. Με αυτό τον τρόπο, ρισκάρουμε πολύ συχνά να μην ικανοποιούμε τελικά τις δικές μας προσωπικές ανάγκες, αλλά τις ανάγκες ενός τρόπου ζωής που θα θέλαμε να έχουμε χωρίς να ξέρουμε καλά-καλά αν είναι αυτός που πραγματικά μας ταιριάζει. Μπορούμε έως ένα βαθμό να ζούμε έτσι, όταν αυτό συμβαίνει με τη δουλειά, την καθημερινότητα, τις υποχρεώσεις μας. Τα Σαββατοκύριακα, όμως, είναι η μικρή εβδομαδιαία προσωπική μας πολυτέλεια και γιορτή, αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε. Αυτή -τουλάχιστον μια φορά στο τόσο- οφείλουμε να την αφιερώνουμε συνειδητά και αποκλειστικά στη φροντίδα του εαυτού μας και των ανθρώπων που μας είναι πολύτιμοι.

Η κ. Λουίζα Βογιατζή είναι συμβουλευτική ψυχολόγος.