Καταργώντας τα όρια αναπηρίας και αρτιμελείας

Οι Candoco συνηθίζουν να συστήνονται στο κοινό ως ένας θίασος αποτελούμενος από άτομα με και χωρίς αναπηρία. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, αυτό που κάνει τις παραστάσεις τους τόσο δημοφιλείς είναι πως καταργούν το όριο μεταξύ αναπηρίας και αρτιμέλειας, μετατρέποντας τις «ελλείψεις» σε πλεονεκτήματα: Εκτός από ανθρώπινα σώματα, οι αναγνωρισμένοι χορογράφοι, που αναλαμβάνουν να γράψουν τα έργα για τις παραγωγές της βρετανικής ομάδας, έχουν στη διάθεσή τους αμαξίδια, πατερίτσες και, το σημαντικότερο, χορευτές με τεράστια δύναμη θέλησης.

Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν πάντοτε εξαιρετικό, όπως θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν οι θεατές στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας στις 22 και 23/7. «Θέλουμε το κοινό να απολαμβάνει τις παραστάσεις μας, όμως στόχος μας είναι η ενσυναίσθηση και όχι η συμπόνοια», λέει στην «Κ» η χορεύτρια και καλλιτεχνική συνδιευθύντρια του θιάσου Stine Nilsen. «Oι χορογράφοι μας επικεντρώνονται στη δεξιοτεχνία των χορευτών και επιχειρούν να την αναδείξουν με τον καλύτερο τρόπο, εντυπωσιάζοντας και ενίοτε αιφνιδιάζοντας τους θεατές, οι οποίοι αντί για κινητικούς “περιορισμούς” βλέπουν ικανότητα και χάρη».

Παρότι μετρούν πάνω από δύο δεκαετίες ζωής και είναι σταθερά στη λίστα προσκεκλημένων των σημαντικότερων φεστιβάλ χορού ανά τον κόσμο, οι Candoco εξακολουθούν να αποτελούν κάτι εντελώς καινούργιο για μία σημαντική μερίδα του κοινού. «Εχουμε την τύχη να μας καλούν παντού για να παρουσιάσουμε τις παραστάσεις μας, όμως αρκετός κόσμος εξακολουθεί να μην έχει ιδέα ποιοι είμαστε ή να μην έχει σκεφτεί ποτέ πως υπάρχουν “μεικτές” ομάδες χορού», αναφέρει η κ. Nilsen. «Η μεγαλύτερη πρόκληση για μας παραμένει η κοινωνική ευαισθητοποίηση, η ανάδειξη της σχέσης αναπηρίας και τέχνης έξω από το στενό πλαίσιο των Παραολυμπιακών».

Το 1973, η νεαρή και πολλά υποσχόμενη χορεύτρια Celeste Dandeker είχε ένα σοβαρό ατύχημα στη διάρκεια μιας παράστασης του London Contemporary Dance Theatre, με αποτέλεσμα να καθηλωθεί σε αναπηρικό καροτσάκι, πεπεισμένη πως δεν θα ανέβαινε ποτέ ξανά στη σκηνή. Ωστόσο, 17 χρόνια αργότερα, ο χορογράφος Darshan Singh Bhuller την έπεισε να χορέψει και πάλι, προσφέροντάς της τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη μικρού μήκους βραβευμένη ταινία του «Η πτώση». Η μετέπειτα γνωριμία της με τον χορογράφο Adam Benjamin οδήγησε στην ίδρυση της πρωτοποριακής Candoco Dance Company, το 1991. Εδωσε εξ αρχής έμφαση στο γεγονός ότι επρόκειτο για μία απόλυτα «κανονική» και ανταγωνιστική ομάδα, που θα παρουσίαζε υψηλού επιπέδου παραγωγές και δεν θα χρησιμοποιούσε τις ιδιαιτερότητες των μελών της ως πρόσχημα για να κάνει εκπτώσεις στην ποιότητα. Τόσο στις παραστάσεις όσο και στις καθημερινές τους συναναστροφές, τα μέλη του θιάσου έχουν συνηθίσει να μη διακρίνουν μεταξύ αρτιμελών και μη χορευτών. Οπως το θέτει ο Δανός χορευτής Toke Broni Strandby, ένα από τα επτά βασικά μέλη του θιάσου, «κάθε μέρα στο στούντιο με διδάσκει κάτι διαφορετικό για τον εαυτό μου και τους άλλους. Δουλεύοντας σε μία τόσο ποικιλόμορφη ομάδα, εξερευνούμε ο ένας τον άλλο διαρκώς, πειραματιζόμαστε με διαφορετικές κινήσεις, υλικά, προσεγγίσεις…».

Εξίσου σημαντικό με το καλλιτεχνικό έργο των Candoco ήταν ανέκαθεν οι εκπαιδευτικές του δράσεις, που σήμερα έχουν επεκταθεί και περιλαμβάνουν σεμινάρια και εργαστήρια εντός και εκτός των βρετανικών συνόρων, εντατικά θερινά προγράμματα αλλά και μία νεανική ομάδα χορού.

«Στα ταξίδια μας συναντάμε συχνά ανθρώπους που πίστευαν ότι είναι μόνοι τους, μέχρι που συμμετείχαν σε κάποιο εργαστήριο των Candoco. Αποστολή μας είναι να τους δείξουμε πως υπάρχουν και άλλοι σαν αυτούς. Ελπίζουμε ότι καταφέρνουμε να τους εμπνεύσουμε αρκετά, ώστε να κυνηγήσουν το όνειρό τους, στις χώρες τους ή κάπου αλλού». Μετά την αποχώρηση του Benjamin, το 1998, η Dandeker έκρινε ότι οι Candoco δεν είχαν ανάγκη από έναν «μόνιμο» χορογράφο, αλλά θα αποκόμιζαν μεγαλύτερο όφελος μέσω της συνεργασίας τους με περισσότερους καλλιτέχνες. Εκτοτε, τα έργα για τις παραστάσεις τους ανατίθενται σε μεγάλα ονόματα της διεθνούς σκηνής, που επιλέγονται ανεξάρτητα από το αν έχουν προηγούμενη εμπειρία με μεικτές ομάδες χορού. «Αναζητάμε ανερχόμενους και ήδη αναγνωρισμένους χορογράφους από τη Βρετανία και το εξωτερικό», διευκρινίζει η Stine Nilsen, η οποία ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση από κοινού με τον Pedro Machado το 2007. «Προτιμάμε δημιουργούς, που είναι ανοιχτόμυαλοι και αξιοποιούν τη δύναμη του αυτοσχεδιασμού, αφήνοντας χώρο έκφρασης στους ίδιους τους χορευτές». Στο Φεστιβάλ Καλαμάτας, οι Candoco θα παρουσιάσουν τα έργα «Beheld» και «Notturnino». Στο πρώτο, ο κλασικά εκπαιδευμένος Βρετανός χορογράφος Alexander Whitley διερευνά τις δυνατότητες των χορευτών, αναδεικνύοντας «τα στοιχεία που τους φέρνουν κοντά. Είναι μια χορογραφία για τη συνεργασία και τη συλλογική δράση», εξηγεί η κ. Νilsen. Στο δεύτερο, ο Ελβετός Thomas Hauert αντλεί έμπνευση από το ντοκιμαντέρ «Tosca’s kiss», που παρακολουθεί τις ζωές τραγουδιστών της όπερας στη δύση της καριέρας τους, και διατηρεί την εξαιρετική μουσική της ταινίας. «Είναι ένα πολύ μουσικό και έντονα αυτοσχεδιαστικό έργο, που επίσης πραγματεύεται τη σημασία της συνεργασίας. Μας υπενθυμίζει πόσο εύθραυστοι και ευάλωτοι είμαστε, και πώς τα σώματα και οι ζωές μας αλλάζουν καθώς γερνάμε».

Οι Candoco εμφανίζονται την Παρασκευή 22 και το Σάββατο 23 Ιουλίου στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας (www.kalamatadancefestival.gr).