Η Αγία Ιωάννα των σφαγείων @ Θέατρο Ακροπόλ

Κεντράροντας από τα πρώτα λεπτά στο στόχο του έργου και κρατώντας όλη την ορμή του πρωτότυπου κειμένου, ο Νίκος Μαστοράκης σκηνοθετεί στο θέατρο Ακροπόλ μια παράσταση μεστή ως το μεδούλι. Με αψεγάδιαστη αισθητική στήνει μια ιστορία που ενώ εκτυλίσσεται στον πραγματικό χωροχρόνο της, αποδεικνύεται εκκωφαντικά επίκαιρη όσο τα γεγονότα που μεταδίδονται στα αποψινά δελτία ειδήσεων.

Έργο σπάνια παιγμένο στην Ελλάδα, η «Αγία Ιωάννα των σφαγείων» γράφτηκε το 1929 και ανέβηκε για πρώτη φορά, μετά το θάνατο του δημιουργού της το 1959. Με τη φόρμα του επικού θεάτρου, ο Μπρέχτ παρουσιάζει μια νεαρή κοπέλα την Ιωάννα Ντάρκ (Dark), μέλος θρησκευτικής οργάνωσης που προσπαθεί να διεκδικήσει τα δικαιώματα των εργαζομένων στα σφαγεία του Σικάγο. Με όπλο την πίστη της στο θεό η νεαρή θα απευθυνθεί στον Πιέρποντ Μάουλερ, μεγαλοβιομήχανο κρέατος που δημιουργεί τεχνητές κρίσεις στην αγορά και κρατά κλειστά τα σφαγεία, οδηγώντας εκατοντάδες εργαζόμενους στην εξαθλίωση. Σταδιακά η Ιωάννα θα αντιληφθεί τους μηχανισμούς που κινούν το καπιταλιστική κοινωνία, την πολιτική των θρησκευτικών οργανώσεων αλλά και την φαινομενική μοίρα των φτωχών. Η ιστορία θα την αναδείξει σε Αγία ενώ ο τίτλος του μεγάλου ήρωα θα αποδοθεί στον βιομήχανο Μάουλερ. Ο Νίκος Μαστοράκης μεθοδευμένα σκηνοθετεί μια από τις καλύτερες παραστάσεις της περιόδου, πετυχαίνοντας να εξηγήσει παραστατικά το μηχανισμό της καπιταλιστικής οικονομίας και την απόλυτη εξάρτηση όλων μας απ’ αυτήν, σύμφωνα με τις ιδέες του Μπρέχτ. Μεθοδευμένα οικοδομεί με απόλυτη σαφήνεια και έμφαση σε όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες ένα έργο με άριστη ραχοκοκαλιά και προκλητικά ευφυείς προσθήκες. Οι ροκ μουσικές του Σταύρου Γασπαράτου, οι φωτισμοί που αναδεικνύουν σκηνές του Σάκη Μπιρμπίλη, τα μελετημένα σκηνικά, η ιδέα για το έντονο μακιγιάζ αλλά και οι video προβολές, όλα έμπνευση του ανήσυχου σκηνοθέτη, πιστοποιούν το ταλέντο του να εφευρίσκει, να ενσωματώνει και να συνδυάζει το πρωτοποριακό με το κλασικό στην πιο ταιριαστή εκδοχή τους. Ερμηνευτικά ο Αιμίλιος Χειλάκης προσδίδει στον «υπερφυσικό» χαρακτήρα του όλη την αίγλη που του αναλογεί ελέγχοντας τις εξάρσεις και τις μεταπτώσεις του ήρωα του. Η Βίκυ Βολιώτη στον πρωταγωνιστικό ρόλο παρουσιάζει μια αξιοπρεπή Ιωάννα χωρίς όμως τον αέρα του θριάμβου. «Η Αγία Ιωάννα των σφαγείων» του Νίκου Μαστοράκη είναι μια δυνατή θεατρική εμπειρία που παιδεύει το μυαλό με την επίκαιρη ορμή του και που με μεγαλύτερη οικονομία χρόνου και κάποιες ερμηνευτικές βελτιώσεις θα μπορούσε να αποτελεί υπόδειγμα.
|Γ.Ε

Ο πρωταγωνιστής του έργου Αιμίλιος Χειλάκης μίλησε στο REVma -/+:

REVma -/+: Και αν δεν μπορεί ούτε μια «Ιωάννα των σφαγείων» να αλλάξει τον κόσμο, ποιος τελικά οφείλει να έχει αυτό τον ρόλο; Ποιος θα έπρεπε να παρακινεί το λαό; Που μπορεί να ελπίζει κανείς και σε τι να βασιστεί;
Αιμίλιος Χειλάκης: Ο άνθρωπος μπορεί να ελπίζει μόνο στην πνευματικότητα των ανθρώπων. Είναι κάτι που επισημαίνει και ο Μπρέχτ μέσα στο έργο. Η πνευματικότητα αυτή μπορεί να εγερθεί μέσα από την τέχνη. Η Ιωάννα των Σφαγείων μπορεί να μην καταφέρνει να αλλάξει τον κόσμο αλλά ο Μπρέχτ με το έργο του μας βάζει σε σκέψεις.

REVma -/+: Σας τρομάζουν ή περισσότερο λυπάστε ανθρώπους όπως ο αρχικαπιταλιστής Μάουλερ, που αποτελεί βασική φιγούρα του έργου;
A.X: Ο Μάουλερ δεν είναι ένας ήρωας είναι όλοι οι ήρωες μαζί, όλα τα πρόσωπα του καπιταλισμού. Είναι περισσότερο μια μάσκα ένα σχήμα αυτός ο ήρωας. Να φοβηθείς τι; Αυτό που υπάρχει δίπλα σου, αυτό που ουσιαστικά είσαι και εσύ; Είμαστε μέρη και μέλη του καπιταλισμού. Όσο διαφορετικά προσκείμενοι και αν είμαστε, ζούμε σε καπιταλιστικό περιβάλλον. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό. Και μέσα από το περιβάλλον αυτό προσπαθούμε απλά να κάνουμε κάτι καλύτερο.

REVma -/+: Θα θέλατε να σώσετε τον κόσμο;
A.X: Και μετά τι κάνουμε; Θέλω να δίνω ως «όνειρο» ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει και πράγματι αλλάζει καθημερινά. Η βασική αρχή του κόσμου έχει σχέση με την βιολογία του ανθρώπου. Όπως αναφέρει και ο Μάουζερ στο έργο, ισχύει μια νίκη του δυνατότερου επί του αδυνάτου. Η πνευματικότητα όμως του ανθρώπου μπορεί να δημιουργήσει την ισότητα του δυνατού ή του αδύναμου η οποία δημιουργεί έναν άλλο κόσμο. Δεν είμαστε τα πνευματικά όντα που θέλουμε, αλλά τα βιολογικά και είμαστε ακόμη στην εξέλιξη μας.