Η έμπνευση πίσω από το «Ακρογιαλιές Δειλινά» – Hit Channel

Το ποίημα που στάθηκε αφορμή για να εμπνευστεί ο Βασίλης Τσιτσάνης το «Ακρογιαλιές Δειλινά» και η δεύτερη νιότη του τραγουδιού.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης κατέχει μία σημαίνουσα θέση στο γενεαλογικό δέντρο της λαϊκής μουσικής.

Αδιαμφισβήτητα, στην κορυφή βρίσκεται ως προπάτορας η χαρακτηριστική φυσιογνωμία του Μάρκου Βαμβακάρη. Όμως η έδρα δεξιά του πατρός, ισάξια του ανώτατου σημείου, ανήκει στο Βασίλη Τσιτσάνη.

Με την πολυγραφότατη δράση του σε συνθετικό και σε στιχουργικό επίπεδο, περνώντας αρκετές φορές και στο ρόλο του ερμηνευτή, η συνεισφορά του Τρικαλινού συνθέτη στην ελληνική μουσική αποτιμάται ως ιδιαίτερα σημαντική.

Δεν είναι μόνο η αμύθητη παρακαταθήκη από εκατοντάδες τραγούδια διαχρονικής αξίας. Δεν είναι μόνο ότι αρκετά εξ αυτών στάθηκαν ως σταθμοί στη δισκογραφία του τόπου. Δεν είναι μόνο ότι ακόμα ζεσταίνουν τις καρδιές ή προκαλούν το κέφι. Δεν είναι μόνο οι τραγουδιστές που αναδείχθηκαν στο πλευρό του.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης έβγαλε το λαϊκό τραγούδι και το μπουζούκι από τα όρια του περιθωρίου και την κακοφημία που είχαν αποκτήσει κατά την πρώιμη εποχή του ρεμπέτικου. Καινοτόμησε όσον αφορά στη δομή των συνθέσεων και των στίχων, επισημοποιώντας μία καινούρια πραγματικότητα.

Διαβάστε ακόμα: Το άγνωστο ξεκίνημα
και το προφητικό τέλος του Βασίλη Τσιτσάνη

Μία από τις πιο ξακουστές επιτυχίες που συναντούμε στο πανόραμα του έργου του Βασίλη Τσιτσάνη είναι αναντίρρητα το «Ακρογιαλιές Δειλινά». Το φημισμένο τραγούδι ερμηνεύτηκε για πρώτη φορά από τη Στέλλα Χασκίλ περί το 1948, σε ένα δίσκο shellac των 78 στροφών με την ετικέτα της Columbia (μετέπειτα EMI), με τον αρχικό τίτλο «Μπορεί Να Το ‘Χουν Πλανέψει».

Μολονότι οι στίχοι – όπως και η μουσική – έχουν αποδοθεί ορθώς στο Βασίλη Τσιτσάνη, εντοπίζεται σύνδεση μεταξύ του τετράστιχου του ρεφρέν και ενός ποιήματος της Ανθούλας Σταθοπούλου – Βαφοπούλου.

Όπως επεσήμανε ο λογοτέχνης και ποιητής Μάρκος Μέσκος σε δημοσίευσή του στην εφημερίδα «Αυγή» το 2004, η μοναδική ποιητική συλλογή που εξέδωσε η Ανθούλα Σταθοπούλου – Βαφοπούλου προτού χάσει τη ζωή της σε ηλικία 27 ετών το 1935 περιείχε μεταξύ άλλων ένα ποίημα με τίτλο «Μπορεί», στο οποίο η σύμπτωση με το «Ακρογιαλιές Δειλινά» του Τσιτσάνη είναι εμφανέστατη:

Εκτός της κεντρικής φράσης που αναδείχθηκε στην πορεία των χρόνων ως τίτλος του τραγουδιού, σχετικές ομοιότητες ανακαλύπτονται και στο υπόλοιπο τετράστιχο.

Η έκδοση συλλογή της Ανθούλας Σταθοπούλου – Βαφοπούλου, «Νύχτες Αγρύπνιας» (1931), είχε προηγηθεί σαφώς της δημιουργίας και της ηχογράφησης του «Ακρογιαλιές Δειλινά» (1948), με απόσταση περίπου μία δεκαπενταετίας.

Όπως εικάζεται, τέσσερις γραμμές ήταν αρκετές για να πυροδοτήσουν την ανεξάντλητη έμπνευση που διέθετε ο Βασίλης Τσιτσάνης για να δημιουργήσει εκ νέου ένα τραγούδι, συνδέοντας με τον τρόπο του τον κόσμο του Μεσοπολέμου με τη μεταπολεμική περίοδο.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης έδειχνε επιμονή στην αναζήτηση θεμάτων για τα τραγούδια του. Μία χαρακτηριστική και αληθινή ιστορία είναι και οι 11 τόνοι(!) χασίς που κατασχέθηκαν σε κυπριακό πλοίο στον Ισθμό της Κορίνθου το 1977, είδηση που οδήγησε στο περίφημο «Το Βαπόρι Απ’ Την Περσία» (δίσκος 45 στροφών, Columbia/EMI).

Διαβάστε ακόμα: Αλήθειες & μυθεύματα.
Η ιστορία της «Συννεφιασμένης Κυριακής» του Τσιτσάνη

Το «Ακρογιαλιές Δειλινά», βέβαια, είναι ένα τραγούδι διαφορετικό από τα υπόλοιπα του Τσιτσάνη. Ένα τραγούδι που έμελλε να επιβιώσει για διάστημα μεγαλύτερου του μισού αιώνα και να παραμένει απρόσκοπτα αγαπημένο, σε μία εποχή όπου πολλά τραγούδια δεν επιζούν (εσκεμμένα ή εκ φύσεως) πέραν του τριμήνου.

Όλα αυτά τα χρόνια, το «Ακρογιαλιές Δειλινά» έχει γνωρίσει πολλές επανεκτελέσεις, οι οποίες το έφεραν πολλές φορές στο σημείο να γνωρίσει μία νέα νιότη.

Εκτός από αυτή της Δήμητρας Γαλάνη το 1973 («Τα Ωραία Του Τσιτσάνη», Columbia/EMI) και κυρίως το 1983 («Ατέλειωτος Δρόμος», Minos), το «Ακρογιαλιές Δειλινά» πρωταγωνιστεί ξανά τα τελευταία χρόνια χάρη στο μοναδικό άγγιγμα των Imam Baildi, τόσο επάνω στην αυθεντική εκτέλεση («Cookbook» – Minos EMI, 2010) όσο και στη δική τους ζωντανή διασκευή («Imam Baildi Live» – Minos EMI, 2016).

Την τελευταία εκδοχή έχει ερμηνεύσει και η Ελεωνόρα Ζουγανέλη στο live ablum «Είπα Στους Φίλους Μου…» (Minos EMI, 2011).

Ο Βασίλης Τσιτσάνης γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1915 και απεβίωσε την ίδια ημέρα 69 έτη μετά, στις 18 Ιανουαρίου 1984.