Αυτό είναι το διατροφικό προφίλ του Έλληνα – Τι αρχίζει να αλλάζει

Πρόσφατη μελέτη του ΙΕΛΚΑ βασισμένη σε δείγμα 2.000 ατόμων από όλη τη χώρα αναλύει τις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων όπως διαμορφώνονται σήμερα, καταγράφοντας σημαντικά θέματα που σχετίζονται και με τις αγοραστικές/καταναλωτικές συνήθειες σε σχέση με την αγορά τροφίμων και ποτών.

Στο πλαίσιο της μελέτης αναλύονται σε βάθος η συχνότητα κατανάλωσης τροφών εβδομαδιαίως, καθώς και οι συνήθειες-αντιλήψεις που σχετίζονται με τη διατροφή, διαμορφώνοντας το συνολικό προφίλ του Έλληνα.

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης προσφέρουν πολλά και ενδιαφέροντα συμπεράσματα και κρίνονται θετικά σε αρκετά σημεία.

Χαρακτηριστικό είναι ότι, παρά την υψηλή κατανάλωση σε κρέας, σε γενικές γραμμές διατηρούνται βασικές αρχές της μεσογειακής διατροφής από τον καταναλωτή, με το Ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά αν είναι με διαφορά οι τροφές που καταναλώνουν συχνότερα οι καταναλωτές.

Πολύ υψηλή θέση καταλαμβάνουν τα όσπρια, ενώ τα πουλερικά-λευκό κρέας ξεπερνούν το κόκκινο κρέας-μοσχάρι. Ιδιαίτερη θέση φαίνεται πως έχει ο καφές στη διατροφή του Έλληνα, όπως και η φέτα. Βέβαια η κατανάλωση γλυκών κρίνεται ως υψηλή, όπως και η προτίμηση σε λευκά ζυμαρικά έναντι των επιλογών ολικής άλεσης.

Σε γενικές γραμμές και σε συνδυασμό με προηγούμενα ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης καταγράφεται μία αναδυομένη τάση των Ελλήνων για μεγαλύτερη προσοχή και ενδιαφέρον στη διατροφή τους.

Πέρα από την κατά δήλωση πιο έντονη αναζήτηση για τροφές με συγκεκριμένες ευεργετικές ιδιότητες (π.χ. υπερτροφές) είναι σαφής συγχρόνως η ουσιαστική αύξηση στην απλή προτίμηση κατανάλωση τροφών με χαμηλά λιπαρά, ψωμί ολικής αλέσεως κλπ έναντι λιγότερο υγιεινών εναλλακτικών.

Το ενδιαφέρον του κοινού για τη διατροφή πιστοποιείται και από πρόσθετα στοιχεία που απεικονίζονται στο σχήμα 1. Το 56% δηλώνει ότι θεωρεί ότι προσέχει τη διατροφή του, ενώ ιδιαίτερα υψηλά είναι τα ποσοστά των καταναλωτών που δηλώνουν ότι ενημερώνονται ενεργητικά για τη διατροφική αξία των προϊόντων που καταναλώνουν.

Συγκεκριμένα, το 53% ψάχνει πληροφορίες για τις ευεργετικές ιδιότητες των τροφών, ενώ το 49% και το 46% αναζητούν πληροφορίες για το λίπος και τα επεξεργασμένα σάκχαρα των τροφών αντίστοιχα.

Μία από τις σημαντικότερες τάσεις που καταγράφηκαν είναι η αυξητική τάση για γεύμα στο σπίτι και η σημασία της οικογένειας σε αυτά τα γεύματα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ είναι σαφές ότι την τελευταία 5ετία όλο και μεγαλύτερο ποσοστό καταναλωτών δηλώνει ότι αποφεύγει να παραγγέλνει φαγητό απ’ έξω και προτιμάει να μαγειρέψει στο σπίτι (σχήμα 2). Πρόκειται μία τάση που όχι μόνο την ακολουθούν περισσότεροι καταναλωτές, αλλά την ακολουθούν και πιο έντονα όσοι την είχαν ήδη υιοθετήσει.

Σε μεγάλο βαθμό πρόκειται για μία επιλογή των καταναλωτών που έχει προκληθεί από το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, η οποία στη συνέχεια καλλιεργήθηκε και από άλλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα το αυξημένο ενδιαφέρον του κοινού για μαγειρική ή το ανερχόμενο ενδιαφέρον για προστασία της υγείας ενός πληθυσμού με αυξανόμενο Μ.Ο. ηλικίας.

Π.χ. χαρακτηριστικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια, η ελληνική τηλεόραση έχει παρουσιάσει αυξημένο αριθμό από εκπομπές μαγειρικής, μία τάση που προϋπήρχε στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στις χώρες της δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ, ενισχύοντας σε μεγάλο βαθμό το μήνυμα στο καταναλωτικό κοινό της υγιεινής διατροφής και της ποιότητας ζωής μέσω της μαγειρικής στο σπίτι.

Μία ακόμα σημαντική και άμεσα συσχετισμένη τάση έχει να κάνει με τον τύπο των γευμάτων και σχετίζεται με τη σημασία της οικογένειας στη καθημερινότητα της διατροφής του Έλληνα καταναλωτή. Όπως φαίνεται από πολλά ευρήματα τόσο της παρούσας έρευνας, όσο και λοιπών ερευνών του ΙΕΛΚΑ η οικογένεια σχετίζεται με τις βασικότερες διατροφικές τάσεις.

Όπως φαίνεται στο σχήμα 3, η συντριπτική πλειοψηφία των γευμάτων πραγματοποιείται στο σπίτι, παρουσία μελών της οικογένειας. Χαρακτηριστικό είναι ότι πάνω από το 80% των γευμάτων σήμερα ετοιμάζεται καθημερινά στο σπίτι από την οικογένεια, ενώ η τάση την τελευταία 5ετία είναι αυξητική.
Όπως φαίνεται στο σχήμα 4, σχεδόν 7 στους 10 καταναλωτές πραγματοποιούν καθημερινά το γεύμα τους στο σπίτι παρουσία της οικογένειας τους, ενώ ένα πολύ μικρότερο ποσοστό, 3 στους 10 το πραγματοποιούν μόνοι τους.

Όπως φαίνεται επίσης στο σχήμα 4 είναι επίσης αξιοσημείωτο, ότι ακόμα και στην περίπτωση που οι καταναλωτές επιλέγουν, το γεύμα εκτός σπιτιού, αυτό συμβαίνει περίπου 1 φορά την εβδομάδα το πολύ και μάλιστα συνοδεύεται από την παρουσία οικογένειας ή φίλων, προσδίδοντας του μία κοινωνική διάσταση.
Ανακεφαλαιώνοντας, ο μέσος καταναλωτής από τα 7 εβδομαδιαία βασικά γεύματα, τα 6 τα πραγματοποιεί εντός σπιτιού και μόλις το 1 εκτός σπιτιού παρουσία παρέας. Από τα 6 γεύματα που πραγματοποιεί στο σπίτι τα 5 είναι μαγειρεμένα από κάποιο μέλος της οικογένειας και 1 ετοιμάζεται/παραγγέλνεται εκτός σπιτιού.

Τα στοιχεία αυτά δίνουν και μία εικόνα για τις βασικές επιχειρήσεις που επηρεάζουν την διατροφή του καταναλωτή, δείχνοντας ότι οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου τροφίμων σήμερα είναι αυτές που επηρεάζουν περισσότερο τον καταναλωτή. Χαρακτηριστικό είναι ότι η επίδραση της οικογένειας στη διατροφή είναι συνολική σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και κατανάλωσης του γεύματος και ξεκινάει ήδη από τις αγορές στο κατάστημα.

Σύμφωνα με την έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, για 2 στους 3 καταναλωτές οι αγορές στο Σουπερμάρκετ αποτελούν παραδοσιακά μία αγαπημένη οικογενειακή συνήθεια (βλ. προηγούμενη ανακοίνωση τύπου ΙΕΛΚΑ). Αν συνδυάσουμε το στοιχείο αυτό με το ότι ο μέσος καταναλωτής πραγματοποιεί εβδομαδιαίως 3 επισκέψεις κατά Μ.Ο. στο Σουπερμάρκετ (με αυξητική τάση), γίνεται περισσότερο σαφής ο ρόλος του καναλιού αυτού στη διατροφή του κοινού.