Άγνωστα γράμματα από τον Τζον Λένον

01/09/2011

«Αγαπητοί Λίντα και Πολ, διάβαζα το γράμμα σας κι αναρωτιόμουν ποιος μεσήλικας, εκκεντρικός φαν των Beatles το έγραψε. Αντιστάθηκα στην παρόρμηση να κοιτάξω στην τελευταία σελίδα για να το ανακαλύψω -συνέχισα να σκέφτομαι ποιος να είναι(…) Τι στο διάολο -είναι η Λίντα!».

Η ειρωνεία είναι ευδιάκριτη εξαρχής σ’ αυτή την επιστολή που απηύθυνε ο Τζον Λένον το 1970 προς τον Πολ και τη Λίντα ΜακΚάρτνεϊ. Πρόκειται για μία από τις 250 επιστολές και κάρτες που έστειλε κατά καιρούς ο Λένον σε συγγενικά ή φιλικά του πρόσωπα και συνεργάτες.
Τις συγκέντρωσε με κόπο ο συγγραφέας Χάντερ Ντέιβις, ο μόνος επίσημος βιογράφος των Beatles τη δεκαετία του ’60, αναζητώντας το υλικό του σε οίκους δημοπρασιών, ιδιώτες συλλέκτες, συγγενείς των «Σκαθαριών», εμπόρους αναμνηστικών. Εξασφάλισε φυσικά την άδεια της Γιόκο Όνο για τη δημοσιοποίηση της επιστολογραφίας τού συντρόφου της. Και μετά άρχισε να προετοιμάζει την έκδοση που θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο του 2012 από τον εκδοτικό οίκο «Little, Brown», περιλαμβάνοντας κατά τον Ντέιβις «και επιστολές που μέχρι σήμερα δεν είχε διαβάσει ουδείς άλλος, πλην του παραλήπτη τους».
«Ο Τζον Λένον έγραφε γράμματα σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, απευθύνοντάς τα σε φίλους, οικογένεια, ξένους, εφημερίδες, οργανώσεις, δικηγόρους, ακόμα και προς ένα καθαριστήριο. Τα περισσότερα ήταν αστεία, σοφά, τρελά, ποιητικά και κάποιες φορές σπαρακτικά. Τα εκδίδουμε, όπως ακριβώς γράφτηκαν, χειρόγραφα ή στη γραφομηχανή, με τα περίεργα σκιτσάκια που συνόδευαν μερικά από αυτά», εξήγησε εκπρόσωπος των εκδοτών.
Προς το καθαριστήριο
Το «σημείωμα προς το καθαριστήριο» το είχε απευθύνει ο Λένον προς τους ιδιοκτήτες, όταν, παραδίδοντάς του κατεστραμμένο ένα μπλουζάκι, προσπάθησαν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους: «Αγαπητό καθαριστήριο, η κυρία Γιόκο Όνο Λένον δεν βάφει, δεν θα βάψει και δεν έχει ποτέ βάψει τα μαλλιά της. Δεν ιδρώνει (οι περισσότεροι Ανατολίτες δεν ιδρώνουν όπως εμείς). Ποια είναι λοιπόν η δικαιολογία σας που κιτρινίσατε το ολοκαίνουργιο λευκό μου μπλουζάκι;».
Κάτι τέτοια σημειώματα δεν ρίχνουν βέβαια φως στην ιστορία του Λένον, παρά μόνον υπαινίσσονται κάτι για τον χαρακτήρα του κι αξιοποιούν την υπογραφή του για να πωληθούν ακριβά σε κάποια δημοπρασία. Ανάλογο είναι π.χ. το ιδιόχειρο σημείωμα του Λένον με οδηγίες «να στέλνονται στη Γιόκο μπουκέτα με μικρά λουλούδια κάθε ημέρα αυτής της εβδομάδας. Βεβαιωθείτε ότι θα υπάρχει καρτούλα “Από τον μπαμπά και τον Sean” (συνήθως δεν της λέτε ποιος τις τα στέλνει)».
Υπάρχουν όμως κι επιστολές πολύτιμες για το παζλ των χαρακτήρων και της ιστορίας του συγκροτήματος. Τέτοια είναι η επιστολή, με την οποία ο Λένον απαντούσε το 1971 στον μουσικοκριτικό Κρεγκ ΜακΓκρέγκορ των «New York Times», ο οποίος σε δημοσίευμά του υποστήριζε ότι τα «Σκαθάρια» αντέγραφαν τη «μαύρη μουσική».
«Ήταν αγάπη»
Γραμμένη εν πτήσει σε χαρτί των American Airlines, η επιστολή κατέληγε: «…Τη δεκαετία του ’50 ήταν λίγοι όσοι άκουγαν στην Αμερική και στη Βρετανία blues, R&b και rock ‘n roll. Ανθρωποι όπως ο Ερικ Μπάρντον των Animals, οι Micks Stones (σ.σ. οι Rolling Stones) κι εμείς, πίναμε, τρώγαμε και κοιμόμασταν στη μουσική κι επίσης την ηχογραφούσαμε. Πολλά παιδιά στράφηκαν στη μαύρη μουσική εξαιτίας μας. Δεν ήταν αντιγραφή, ήταν αγάπη».
Ιστορική σημασία για το φαινόμενο Beatles έχει και η επιστολή, με την οποία ο Λένον, ελάχιστο διάστημα μετά τη διάλυση του συγκροτήματος, απαντούσε στις επικρίσεις των ΜακΚάρτνεϊ, της Λίντα ιδιαίτερα, ότι ασκεί δημόσια κριτική στους Beatles. Η επιστολή είναι γραμμένη με την παράδοξη «τεχνοτροπία» του Λένον: πολλές παύλες και παρενθέσεις. «Δεν ντρέπομαι», ξεκαθάριζε σ’ ένα σημείο, «για τους Beatles -(εγώ τα ξεκίνησα όλα)- αλλά για κάποια από τα σκατά που παίρναμε για να τους κάνουμε τόσο σπουδαίους -νόμιζα πώς όλοι λίγο-πολύ αισθανόμασταν έτσι-προφανώς, όμως, όχι. Ειλικρινά θεωρείς πως το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής τέχνης εμφανίστηκε λόγω των Beatles; -δεν πιστεύω ότι είσαι τόσο τρελός -Πολ- το πιστεύεις αυτό; Όταν θα σταματήσεις να το πιστεύεις, ίσως να ξυπνήσεις! Δεν λέγαμε πάντα ότι είμαστε μέρος του κινήματος -κι όχι ολόκληρο το κίνημα;-Φυσικά, αλλάξαμε τον κόσμο -αλλά προσπάθησε να το ξεπεράσεις- ΞΕΦΟΡΤΩΣΟΥ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟ ΣΟΥ ΔΙΣΚΟ ΚΑΙ ΠΕΤΑ!».
Σχολιάζοντας όλο το επιστολογραφικό υλικό, ο Ντέιβις δηλώνει ότι αποκαλύπτει «άλλοτε μια βασανισμένη ψυχή. Άλλοτε τον βλέπεις αστείο, επιδειξιομανή, καταθλιπτικό… Η αρχική του αντίδραση σε οποιοδήποτε συναίσθημα, θυμό, έκπληξη, ή μίσος, δεν ήταν να πάει στο πιάνο ή στην κιθάρα, αλλά να πιάσει ένα στιλό και να γράψει. Κι έγραφε τόσο απολαυστικά! Θεωρούσε πρόκληση να γράψει κάτι μοναδικό για τον παραλήπτη…». Ακόμα κι αν ήταν μοναδικά δηλητηριώδες..