Μπλακ άουτ στην Ισπανία: «Ο κόσμος ήταν σε σοκ, δεν ήξερε τι να κάνει» – Τι λένε Έλληνες στο enikos.gr για τις ώρες που η χώρα «βυθίστηκε» στο σκοτάδι
Μπροστά σε ένα πρωτοφανές ενεργειακό χάος βρέθηκαν το μεσημέρι της Δευτέρας (28/04) εκατομμύρια πολίτες στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Νότια Γαλλία, όταν ένα ξαφνικό και εκτεταμένο μπλακ άουτ βύθισε τις χώρες στο σκοτάδι. Η διακοπή ηλεκτροδότησης, της οποίας τα αίτια παραμένουν ακόμα αδιευκρίνιστα, προκάλεσε αναστάτωση, ανησυχία και σοβαρές δυσλειτουργίες σε κρίσιμες υποδομές. Με μαρτυρίες από Έλληνες που βρίσκονταν στην Ισπανία και έζησαν αυτές τις πρωτόγνωρες καταστάσεις, το enikos.gr μεταφέρει την εικόνα από την στιγμή που περιοχές «βυθίστηκαν» στο σκοτάδι, αλλά και την «επόμενη ημέρα».
Ρεπορτάζ: Μαρία Πασαλίδου
Παρά τις προσπάθειες των Αρχών για άμεση αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης τη στιγμή που οι πολίτες κοιτούσαν απορημένοι τα φώτα να σβήνουν το ένα μετά το άλλο, η κατάσταση επανήλθε στο μεγαλύτερο ποσοστό της το πρωί της Τρίτης (29/04), την επόμενη δηλαδή ημέρα, με ένα ερώτημα να παραμένει ανοιχτό: τι προκάλεσε το μαζικό μπλακ άουτ, το οποίο μέσα σε λίγα λεπτά, δημιούργησε χάος στους δρόμους, ακυρώσεις πτήσεων, διακοπές δρομολογίων, πλήρη κατάρρευση των δικτύων, καθώς και πολλά ακόμη προβλήματα.
Υπενθυμίζεται ότι, με δύο διαφορετικές έρευνες, μία από την Πολιτεία και μία από την Δικαστική Εξουσία, η Ισπανία επιχειρεί να ρίξει φως στα αίτια που προκάλεσαν το εκτεταμένο μπλακ άουτ στην χώρα, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον πέντε ανθρώπων, στην Ισπανία, από τρεις διαφορετικές αιτίες που οφείλονται στο περιστατικό, σύμφωνα με την El Pais.
«Κυριάρχησε η αίσθηση του αβοήθητου»
«Το ρεύμα κόπηκε στις 12 το μεσημέρι και επανήλθε στη 1 και μισή το βράδυ. Το νερό επανήλθε στις 8 το βράδυ. Αυτό το οποίο κυριάρχησε είναι η αίσθηση του αβοήθητου και της έλλειψης οχύρωσης. Στην αρχή ο κόσμος δεν αντέδρασε, καθώς όλοι φαντάστηκαν ότι είναι μια απλή διακοπή ρεύματος και πως σε λίγο θα επανέλθει» ανέφερε μιλώντας στο enikos.gr ο κ. Νίκος Παναγιώτου, καθηγητής στο τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ στο ΑΠΘ.
Όπως ο ίδιος είπε, την ώρα που τα πάντα «έσβησαν» βρισκόταν στο Πανεπιστήμιο, λίγο έξω από την Βαρκελώνη, καθώς συμμετείχε σε συνέδριο, το οποίο διεκόπη. «Όσο περνούσαν οι ώρες και γινόταν αντιληπτό ότι το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό, τότε έπαιρνε άλλα χαρακτηριστικά» τόνισε.
Έχει επανέλθει στην κανονικότητα σήμερα, ωστόσο, «όλοι σχολιάζουν και τονίζουν ότι ήταν κάτι που τους σόκαρε», επισημαίνοντας παράλληλα ότι «και για τους ίδιους τους Ισπανούς ήταν πρωτόγνωρο».
«Κόσμος έτρεχε στα σούπερ μάρκετ»
«Μια συγκεκριμένη αλυσίδα καταστημάτων, η οποία είχε γεννήτριες και κατέχει το 25% της αγοράς εδώ στην Ισπανία, ήταν αυτό το οποίο λειτουργούσε και δεχόταν και πληρωμές με κάρτα» δήλωσε ο κ. Παναγιώτου, συμπληρώνοντας πως «μια επιχείρηση που ήταν οργανωμένη για τέτοιου είδους καταστάσεις το αξιοποίησε προς όφελός της, καθώς ο κόσμος έτρεχε στα σούπερ μάρκετ. Στο Πανεπιστήμιο κάποιες γεννήτριες λειτούργησαν και κάποιες όχι.
Την ίδια στιγμή, «επλήγη πολύ έντονα και ο τουρισμός. Ο κόσμος δεν ήξερε τι να κάνει. Η Βαρκελώνη έχει πάρα πολλούς τουρίστες και όλοι αυτοί έπρεπε να αναζητήσουν μετρητά και τρόπους να διαχειριστούν την κατάσταση, καθώς και λόγω του ότι οι κοινωνίες μας είναι πλέον συνδεδεμένες, είναι πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς το πώς προσπαθούμε να επιβιώσουμε σε μια τέτοια κατάσταση πλήρους αποσύνδεσης. Όλο αυτό είναι ένα μάθημα», σύμφωνα με τον καθηγητή.
«Μια γενιά συνδεδεμένη, ξαφνικά έπρεπε να αποσυνδεθεί»
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση του κόσμου, ο ίδιος τόνισε πως: «Ήταν φοβερό να βλέπεις μια γενιά η οποία είναι συνεχώς συνδεδεμένη, ξαφνικά να πρέπει να αποσυνδεθεί», εξηγώντας ότι υπήρχαν άνθρωποι που προσπαθούσαν να συνδεθούν στο διαδίκτυο, ώστε να μιλήσουν με τους δικούς τους, χωρίς να είναι πάντα επιτυχημένο το αποτέλεσμα.
«Δεν υπήρχε επίσημη έγκαιρη πληροφόρηση, άρα πολύ γρήγορα κυριάρχησε η φήμη της κυβερνοεπίθεσης, όταν έγινε γνωστό ότι έπληξε ολόκληρη την Ισπανία και τα δίκτυα κατέρρευσαν» δήλωσε χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως «σε αυτό απέτυχαν οι επίσημες πηγές, καθώς δεν κινητοποιήθηκαν τόσο γρήγορα.
Η κοινωνία ήταν μουδιασμένη και ένιωθε ανίσχυρη. Σε κρίσιμες υποδομές θα έπρεπε να έχουν βασικούς μηχανισμούς. Αναδείχθηκαν τα προβλήματα και αυτό που έγινε θα πρέπει να αποτελέσει μια αφορμή για την κυβέρνηση, ώστε να εξοικειώσει τους πολίτες και να τους ενημερώσει για το πώς πρέπει να συμπεριφερθούν σε αντίστοιχες καταστάσεις.
Αυτό που σε εμένα μένει, είναι η αδυναμία, η αμηχανία, η αίσθηση ανοχύρωτης πολιτείας, μια αίσθηση ανασφάλειας που επικράτησε σε μια πραγματικά εξελιγμένη χώρα και που δημιούργησε όλα αυτά τα ζητήματα», συμπλήρωσε ο κ. Παναγιώτου.
«Γέμισαν οι πλατείες και τα σημεία συνάντησης»
Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο, «είχε ενδιαφέρον να βλέπεις κόσμο μέσα στα αυτοκίνητα να προσπαθεί να φορτίσει κινητά και ταυτόχρονα να ενημερωθεί από το ραδιόφωνο, το οποίο ανέδειξε τη χρησιμότητα και την αξία του σε τέτοιες στιγμές.
Το θετικό είναι ότι γέμισαν οι πλατείες και τα σημεία συνάντησης από κόσμο. Πολλά νέα παιδιά. Κάποιοι έπαιζαν μουσική ή διάβαζαν βιβλία, που είναι μια εικόνα που δύσκολα πλέον την βλέπεις».
«Προσπαθούμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας»
Από την μεριά της, μιλώντας στο enikos.gr συμμετέχουσα σε εθελοντικό πρόγραμμα στην Ανδαλουσία, επεσήμανε ότι η χθεσινή ημέρα ήταν γεμάτη αναστάτωση. «Βρισκόμασταν σε ένα χωριό της Ανδαλουσίας για δραστηριότητες και γύρω στις 3 το μεσημέρι συνειδητοποιήσαμε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Στον χώρο διαμονής μας υπάρχει γεννήτρια, οπότε εξασφαλίστηκε ρεύμα στα βασικά σημεία, όπως η ρεσεψιόν, αλλά όχι στα δωμάτια», σύμφωνα με τα όσα περιέγραψε.
Παρότι σε ορισμένα σημεία της χώρας το ηλεκτρικό ρεύμα αποκαταστάθηκε σταδιακά από το απόγευμα της Δευτέρας (28/04), τα προβλήματα με το σήμα παρέμειναν, δυσχεραίνοντας σημαντικά τις επικοινωνίες.
«Επικράτησε ένα άγχος»
Η αγωνία ήταν αισθητή, ιδιαίτερα ενόψει της σημερινής ημέρας, κατά την οποία περίπου 80 συμμετέχοντες του προγράμματος επρόκειτο να αναχωρήσουν για διάφορους προορισμούς με αεροπλάνα και τρένα.
«Δεν γνωρίζαμε με βεβαιότητα πώς θα γίνει η αναχώρησή μας», τόνισε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας ότι «επικράτησε ένα άγχος, αλλά προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να απολαύσουμε την εμπειρία», τόνισε.
«Προσωπικά, ταξίδεψα σήμερα προς την Γρανάδα με λεωφορείο
Όσον αφορά στη σημερινή ημέρα, η ίδια επισημαίνει, ότι εν τέλει, ταξίδεψε με λεωφορείο προς τον προορισμό της, ο οποίος ήταν η Γρανάδα, ωστόσο όπως δήλωσε «το ρεύμα έχει επανέλθει, το θέμα είναι ότι εμείς είχαμε πρόβλημα με τα τρένα, καθώς κάποιοι δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν με το μέσο που είχαν επιλέξει εξαιτίας της διακοπής.
«Χρειάστηκε να βγάλω νέο εισιτήριο για να μπορέσω να ταξιδέψω. Παρόλα αυτά τα πράγματα σιγά σιγά επανήλθαν». Οι αρχές, με ανακοινώσεις τους, «μας ζητούσαν να περιορίσουμε τις μετακινήσεις μας μένοντας σπίτι και να διατηρήσουμε πλήρως φορτισμένες τις ηλεκτρονικές τους συσκευές», ενώ όσον αφορά την αιτία, η ίδια δήλωσε πως «επίσημη αιτία ακόμα δεν γνωρίζουμε».
«Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο»
Ο κ. Γρηγόριος Παπαγιάννης, ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ, μιλώντας στον Realfm 97,8 και τους Στεφανία Κασίμη και Μπάμπη Παπαδημητρίου, εξήγησε πώς συμβαίνει το φαινόμενο του μπλακ ουτ.
Όπως ο ίδιος ανέφερε: «Ήταν ένα μεγάλο συμβάν. Προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε όσο περισσότερες τεχνικές πληροφορίες μπορούμε. Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο το τι έχει γίνει, διότι για να βγει κάποια επίσημη τεχνική αναφορά, πρέπει πρώτα από όλα να συλλεγούν όλα τα στοιχεία, τα οποία αφορούν στο συμβάν, να τα επεξεργαστούν οι ειδικοί και μετα να κάνουν το report, όπου όλη η τεχνική και επιστημονική κοινότητα θα μπορέσει να καταλάβει τι ακριβώς συνέβη».
Το φαινόμενο «ντόμινο»
«Από τα όσα τεχνικά δεδομένα έχουν δημοσιευτεί μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι γύρω στις 12.30 το μεσημέρι της Δευτέρας, συνέβη κάποιο σφάλμα σε μια γραμμή, η οποία συνέδεε την Ισπανία με την Γαλλία. Την στιγμή εκείνη, η Ισπανία απορροφούσε πολύ μεγάλα ποσά ηλεκτρικής ισχύος από την Γαλλία και αυτή η διαταραχή οδήγησε στο να αποσυνδεθεί αυτή η γραμμή και στη συνέχεια με ένα φαινόμενο «ντόμινο» να αποσυνδεθούν και οι υπόλοιπες γραμμές που συνέδεαν την Ισπανία με τη Γαλλία, αφήνοντας ουσιαστικά την Ιβηρική Χερσόνησο νησιδοποιημένη, σαν να είναι ένα νησί, που δεν έχει σύνδεση με άλλο δίκτυο και είναι μόνο του, προσπαθώντας να καλύψει τα φορτία που έχει με την δική του παραγωγή», τόνισε ο καθηγητής.
Στη συνέχεια επεσήμανε ότι «προφανώς, τη στιγμή που εισήγαγε ηλεκτρική ενέργεια από την Γαλλία, φάνηκε να έχει ξαφνικά ένα μεγάλο έλλειμα ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο οδήγησε σε μια σειρά από γεγονότα, που με ένα φαινόμενο «ντόμινο» άρχισαν να βγάζουν την μια μετά την άλλη τις μονάδες παραγωγής εκτός λειτουργίας. Δηλαδή, ένα σταθμός παραγωγής με φυσικό αέριο για παράδειγμα που είναι συνδεδεμένος με το δίκτυο, πρέπει κάθε χρονική στιγμή, όσο παράγει ηλεκτρική ενέργεια να υπάρχει και ένα αντίστοιχο φορτίο να την καταναλώνει. Αν ξαφνικά παράξει λίγο παραπάνω ενέργεια ή λίγο λιγότερη, τότε, αυτόματα δημιουργείται μια κατάσταση στο δίκτυο, η οποία είναι ανώμαλη.
Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει ένα σύστημα αυτοματισμών, το οποίο ενεργοποιείται για να μπορέσει να προστατέψει τον εξοπλισμό, τις γεννήτριες, τους σταθμούς παραγωγής, τους μετασχηματιστές κτλ. Και αμέσως διακόπτει την λειτουργεία του συγκεκριμένου σταθμού. Εάν όμως υποπτευθεί, ότι εμείς δεν έχουμε αυτή την στιγμή αρκετή ηλεκτρική ενέργεια και εκεί που δεν την έχουμε μας βγαίνει και ένας ακόμα σταθμός εκτός λειτουργείας, χρειαζόμαστε ακόμη περισσότερη ενέργεια. Άρα αυτοί που παραμένουν μέσα υπερφορτίζονται ακόμη περισσότερο, βγαίνοντας σταδιακά και οι υπόλοιποι εκτός λειτουργίας και έτσι, με ένα φαινόμενο «ντόμινο» ουσιαστικά βγαίνουν όλοι. Αυτό είναι το φαινόμενο που ονομάζεται μπλακ ουτ».
Το 2004 συνέβη κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα
«Η τελευταία φορά που συνέβη κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα, ήταν το 2004, λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, περίπου με τον ίδιο μηχανισμό. Τότε, ένας σταθμός παραγωγής στο Λαύριο δεν ξεκίνησε σωστά, καθώς παρουσίασε κάποιο πρόβλημα, με αποτέλεσμα η μη καλή λειτουργία του να οδηγήσει στην αποκοπή του και μετά ξεκίνησε ένα φαινόμενο, όπου αρχίσαμε να χάνουμε κάποιες μονάδες και ξαφνικά αποκόπηκε όλη η νότια Ελλάδα από την υπόλοιπη χώρα. Αυτό χρειάστηκε περίπου 6 ώρες για να αποκατασταθεί», σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Παπαγιάννης.
Απαντώντας στις αναφορές δημοσιευμάτων για το Net Zero, o ίδιος ισχυρίστηκε ότι «είναι γεγονός πως η μεγάλη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει σαν αποτέλεσμα αφενός μεν τα δίκτυα να γίνονται πιο ευάλωτα, από την άποψη ότι μπορεί να χάσουν ξαφνικά μεγάλα ποσά παραγωγής από τυχαίους λόγους (π.χ. ένα σύννεφο) και αφετέρου ακόμα και όλα να λειτουργούν σωστά, κάνει το δίκτυο λίγο πιο ευάλωτο σε διαταραχές, διότι χάνει τις συμβατικές μεγάλες γεννήτριες που είχε, οι οποίες αντιδρούσαν πιο αργά.
Τώρα πλέον, με τα φωτοβολταϊκά και τις ανεμογεννήτριες το δίκτυο γίνεται πιο ευάλωτο σε διαταραχές. Αυτό βέβαια, είναι κάτι που οι προστασίες το λαμβάνουν υπόψιν και όλα κατά κάποιο τρόπο λειτούργησαν έτσι όπως έπρεπε να λειτουργήσουν, απλά ήταν πολύ ισχυρό το πλήγμα για να μπορέσει το συγκεκριμένο δίκτυο να το αντέξει. Αυτά δεν συμβαίνουν τακτικά, αλλά πολύ σπάνια σε τέτοια μεγάλη έκταση. Πάντως, όλη η λειτουργεία του δικτύου της ηλεκτρικής ενέργειας στηρίζεται πάντα στην εξίσωση της παραγωγής με τη ζήτηση. Κάθε φορά που ένα από τα δύο αυτά μεγέθη αλλάζει, αυτόματα δημιουργούνται κάποιες ταλαντώσεις».
Τέλος, ο καθηγητής τόνισε ότι «ξαφνικά η Ιβηρική Χερσόνησος βρέθηκε μόνη της. Αυτό είναι κάτι που δυστυχώς συμβαίνει γιατί το ευρωπαϊκό δίκτυο είναι συνδεδεμένο έτσι ώστε οι γειτονικές χώρες να ενισχύουν τα δίκτυα όλων των άλλων χωρών».
Γιατί καθυστέρησε η επαναφορά του ρεύματος
Για τις αναφορές στη φωτοβολταϊκή ενέργεια, ο ίδιος απάντησε ότι «από τεχνικής σκοπιάς αποκλείεται να δημιούργησε ένα τόσο μεγάλο φαινόμενο οτιδήποτε σχετιζόταν με την απώλεια κάποιας ανανεώσιμης πηγής ενέργειας», ενώ για την δυσκολία στην επαναφορά της ηλεκτρικής ενέργειας και στην καθυστέρησή της, εξήγησε πως «για την επαναφορά της ηλεκτροδότησης, σιγά σιγά και μια μια οι μονάδες παραγωγής παίρνουν μπρος και κάθε φορά που παίρνει μπρος μια μονάδα, θα πρέπει να συνδέεται ένα φορτίο, το οποίο να είναι ίσο με αυτό που παράγει η συγκεκριμένη μονάδα. Δεν ξεκινούν όλες μαζί, γιατί για να δουλέψουν όλες οι μανάδες μαζί χρειάζονται ρεύμα, το οποίο κάποιος πρέπει να τους το δώσει, καθώς δεν υπάρχει. Επομένως, κάθε φορά που ένα εργοστάσιο παίρνει μπρος, παίρνουν ρεύμα και νέοι καταναλωτές, κάτι το οποίο παίρνει ώρα.