“Επιτρέψαμε στο κακό να υπερισχύσει”

20/11/2011

Χωρίς αμφιβολία πρόκειται για αμφιλεγόμενο πρόσωπο στον χώρο του. Ο ασυμβίβαστος Νότης Σφακιανάκης, ένας καλλιτέχνης-φαινόμενο, που έχει χαράξει τη δική του ιδιαίτερη πορεία, αποζητώντας μέσα από τα τραγούδια του να επικοινωνήσει και τους προβληματισμούς του, δίνει συνέντευξη στην Espresso της Κυριακής.

Χρυσός και πλατίνα στις αποσκευές του, χειροκρότημα, παρακαταθήκες που άντεξαν στα 25 χρόνια της καλλιτεχνικής πορείας του με αμέτρητες χιλιάδες πιστούς θαυμαστές που τον αποκαλούν με το μικρό του όνομα, ενδεικτικό της οικειότητας και της αγάπης που τρέφουν στο πρόσωπό του.
Εχει ενδιαφέρον σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς που περνάμε να μάθουμε πώς βλέπει τα πράγματα με την οξυδέρκειά του, την αιχμηρή ματιά του και τον καυστικό λόγο του…
– Ας ξεκινήσουμε λέγοντας ότι έχεις σημαδέψει σχεδόν όλη τη ζωή μου. Τι άλλο μπορεί να ζητήσει ένας καλλιτέχνης; Εκτός από το να έχουν τέτοια διάρκεια τα τραγούδια του;
Θεωρώ τον εαυτό μου διπλά ευλογημένο, το ότι αγαπάει ο κόσμος τα τραγούδια μου αλλά και εμένα.
– Οταν ήσουν μικρός τι ονειρευόσουν;
Από τριών ετών, και είναι καταγεγραμμένο αυτό σε φωτογραφία, τραγούδησα για πρώτη φορά με κλειστά τα μάτια, καθώς από μικρός ήμουν και παραμένω ντροπαλός. Με συνέπεια να κλείνω τα μάτια μου ακόμη και τώρα την ώρα που τραγουδάω… για να πηγαίνω πιο κοντά στην ουσία του τραγουδιού, έτσι ώστε να μπορεί να το εισπράττει και ο ακροατής. Το όνειρό μου ήταν να γίνω τραγουδιστής ή ποδοσφαιριστής. Τα κατάφερα και τα δύο, παίζω εξίσου καλά και ποδόσφαιρο.
– Ποια είναι τα μουσικά βιώματά σου;
Μεγάλωσα σε ένα μουσικό περιβάλλον χωρίς όμως να είναι επαγγελματικό. Οταν ήμουν μικρός, ο παππούς μου είχε ένα ραδιοφωνάκι, από όπου άκουγα λίγα μουσικά προγράμματα της κρατικής ραδιοφωνίας σε πολύ συγκεκριμένες ώρες. Ενα αππό τα ερεθίσματα που είχα ήταν αυτά τα τραγούδια της εταιρείας Minos. Ηταν συγκλονιστικά και τα τραγουδούσαν στον δρόμο, ακούγονταν από το παράθυρο της γειτόνισσας, της κυρίας Ριρίκας, ή παίζονταν στο καφενείο, που πηγαίναμε στις εξόδους μας. Κατόπιν από τον θείο μου τον Τζενάρδο, που μονίμως άκουγε λαϊκό τραγούδι από τις εποχές του ’50 και του ’60 έχω εισπράξει όλα αυτά τα ακούσματα. Από τα δεκαπέντε μου και μετά ασχολήθηκα αποκλειστικά και μόνο με την ξένη μουσική, γιατί έπαιζα ως DJ σε κλαμπ.
ΤΟ ΚΑΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
– Υπάρχει σήμερα για εσένα κακό τραγούδι; Σαν έννοια και είδος;
Ανάποδα πρέπει να με ρωτήσεις, υπάρχει καλό τραγούδι; Ναι, υπάρχει σε πολύ μικρές δόσεις καλό τραγούδι, γιατί κακό τραγούδι έχουμε πάρα πολύ. Παλαιότερα είχαμε ένα 60% καλό τραγούδι και 40% κακό τραγούδι, σήμερα η αναλογία είναι ανάποδα. Ολα είναι όμοια, παρόμοια, ίδιες φωνές που δεν τις ξεχωρίζεις. Σαν άνθρωποι που έχουν πάει όλοι στο ίδιο στούντιο και έχουν ηχογραφήσει με τους ίδιους ανθρώπους, ακούς τον ίδιο ήχο ακριβώς. Αυτό είναι πολύ λυπηρό γιατί το τραγούδι είναι πολιτισμός. Ο πολιτισμός μας δυστυχώς είναι σε πτώση.
– Η δήλωσή σου «δεν πληρώνω την έκτακτη εισφορά» φαίνεται ότι βρήκε πολλούς αποδέκτες. Το υποστηρίζεις ακόμη; Γιατί υπάρχει κόσμος που ασπάζεται τις τοποθετήσεις των καλλιτεχνών.
Πάντα έλεγα ότι ο άνθρωπος που βγαίνει και μιλάει πρέπει να έχει συναίσθηση τι λέει. Πολλές φορές μπορεί να επηρεάσει κάποιους ανθρώπους. Στο θέμα της έκτακτης εισφοράς: εγώ να συνεισφέρω σε ποιον; Στους απατεώνες που ξεγέλασαν τον λαό αυτής της χώρας; Οχι βέβαια… Σε μια χοάνη που τα καταπίνει όλα; Πληρώνω μόνον αυτά που χρωστώ και τα χρωστούμενά μου είναι κατά πολύ λιγότερα από αυτά που μου παίρνουν. Το κράτος μου αποσπά το 50% των χρημάτων που εγώ με κόπο έχω αποκτήσει. Και τώρα έρχεται και μου λέει επιπλέον. Είναι παράνομο, μας τα παίρνουν νταηλίκι. Εχεις τη μηχανή του κράτους που υποστηρίζει αυτή τη συμπεριφορά και εμείς οι πολίτες δεν έχουμε τη συμπαράσταση από τη Δικαιοσύνη, που είναι το υπέρτατο αγαθό ενός ανθρώπου και μιας πολιτείας, που είναι το δίκαιο.
«ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΝΟΜΕΙ»
– Στον πρόσφατα πολυπλατινένιο «21+4 ματωμένα δάκρυα» ερμηνεύεις τους προβληματισμούς των δημιουργών, όμως πιστεύω ότι σε εκφράζουν. Ποια είναι τα μηνύματα που θέλεις να περάσεις μ’ αυτά τα τραγούδια;
Εχει ένα τραγούδι που λέει «Δεν υποχωρώ» και έχω κάνει και ένα βιντεοκλίπ το οποίο είναι σαν διαδήλωση. Θέλουν να εξισώσουν τον θύτη με το θύμα. Ε, όχι, πρέπει να αντισταθούμε, να σηκώσουμε ανάστημα. Εχει άλλο ένα τραγούδι που λέει «Ακου, φίλε, εγώ δεν έκανα ποτέ τον δικηγόρο του διαβόλου σε μια πατρίδα που παρανομεί χωρίς ντροπή καθόλου, αρνούμαι να συμβιβαστώ με μια ζωή του κώλου». Αυτά είναι τα μηνύματα… «Του γέρου κόσμου η καρδιά καινούργιο αίμα θέλει, γιατί την κρεμάσανε οι σκύλοι στο τσιγκέλι». Στην Κρήτη όταν λες οι σκύλοι εννοείς τους ρουφιάνους, τους δοσίλογους, τα τομάρια, τον ελεεινό τύπο.
– Τι δεν θα θυσίαζες ποτέ σου;
Την ψυχή μου.
– Οι γυναίκες σε φλερτάρουν επειδή είσαι γνωστός και διάσημος ή είσαι το πρότυπο αρσενικό;
Για το σύνολο των πραγμάτων. Νομίζω ότι προσελκύει το ενδιαφέρον το μικρόφωνο, η εικόνα που έχει δημιουργηθεί, αλλά επειδή αυτό το έχω ζήσει και πριν γίνω τραγουδιστής, έχει να κάνει μάλλον και με άλλα πράγματα. Δεν είναι μόνον η βιτρίνα μου.
– Ανησυχείς για την εικόνα της κοινωνίας μέσα στην οποία μεγαλώνουν τα παιδιά σου, ο Απόλλωνας και η Αφροδίτη;
Απίστευτα. Ολα αυτά που είχα σκεφτεί, όλα αυτά που είχα σχολιάσει, καυτηριάσει, με φόβο, με αγωνία και με τρόμο, ενώ κατά βάθος δεν θέλω να πιστέψω ότι θα γίνουν, βλέπω να επιβεβαιώνονται. Η κοινωνία που δημιουργήσαμε όλοι μαζί, γιατί είμαστε και εμείς μέρος της, όλοι φταίμε στον βαθμό που μας αναλογεί. Επιτρέψαμε στο κακό να υπερισχύσει.
– Παρακολουθείς τηλεόραση; Ποια είναι η άποψή σου;
Παρακολουθώ τα πάντα για να έχω άποψη. Σε πολύ μεγάλο βαθμό όμως τα θεωρώ σκουπιδαριό. Θα έπρεπε τις συχνότητες που ανήκουν στον λαό να μην τις έχουν δώσει άνθρωποι ακατάλληλοι σε ακατάλληλους ανθρώπους.
– Εχετε ξεκινήσει στην «Ιερά οδό».
Ναι, από τις 11/11/11. Το πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει εκτός από την Αγγελική Ηλιάδη τους Βασίλη Δήμα, Μανώλη Καμπούρη, Μαρία Σχοινά, Αλεξία, Γεωργία Δήμου, Χριστίνα Ράλλη, τον χορογράφο Γκάρι Μαάντον και δεκαμελές μπαλέτο με παιδιά από τη ρυθμική και την ενόργανη γυμναστική, με πολλές διακρίσεις στο ενεργητικό τους.
Η ΔΥΝΑΤΟΤΕΡΗ ΣΤΙΓΜΗ ΜΟΥ
– Αν σου ζητούσα να επιλέξεις μία μόνο στιγμή από τα 25 χρόνια πορείας σου στον χώρο, ποια θα ήταν αυτή;
Το 2004 στα «Αστέρια» την ημέρα της έναρξης αυτό που έζησα δεν θα το ξεχάσω ποτέ μου. Και έχω ζήσει πολλά και εδώ σε συναυλίες αλλά και στον Ελληνισμό του εξωτερικού. Ενας τεράστιος χώρος γεμάτος ασφυκτικά από ανθρώπους να ζητωκραυγάζουν επί δέκα λεπτά. Ηταν πολύ συγκινητικό.
«Mε διέσυραν τα μέσα του εξευτελισμού για τρία χρόνια»
– Δεν είσαι η κλασική περίπτωση του ανθρώπου που γίνεται εύκολα δημοφιλής. Ανέκαθεν ήσουν αιχμηρός, περίεργος. Δεν λες αυτά που αρέσουν σε όλους, λες αυτά που αρέσουν σε εσένα.
Δύσκολο, πολύ δύσκολο, χωρίς να έχω δημόσιες σχέσεις, χωρίς να κανακέψω, να κολακεύω, χωρίς να γλείφω κανέναν. Μάλιστα, το αντίθετο, το να είμαι αιχμηρός, καυστικός, αιρετικός και πολλές φορές να πηγαίνω στο αντίθετο ρεύμα, να κατακεραυνώνω κάποιους ανθρώπους εκεί που δεν το περιμένουν σε δημόσιο επίπεδο, αυτό είναι αρκετά δύσκολο, γιατί έχει και πολλές επιπτώσεις. Αυτό όμως που συμβαίνει στη δική μου περίπτωση είναι το εξής πάρα πολύ απλό και αυτό που έχω κάνει μέχρι τώρα είναι δικό μου, δεν το δανείστηκα και δεν του έβαλα ποτέ φτιασίδια, και αυτό ο κόσμος κάποια στιγμή το εισέπραξε. Πέρασα και από στάδια αμφισβήτησης, όπως με παρουσίαζαν τα μέσα του εξευτελισμού, που κακοποιούν και διαφοροποιούν την ουσία κάποιων πραγμάτων που κάποιος έχει πει. Αλλά τελικά η δική μου αλήθεια επικράτησε στους ανθρώπους.
– Εχεις πληρώσει το τίμημα για τον τρόπο που σκέφτεσαι και λειτουργείς;
Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Από το 2001 μέχρι και το 2004, για μία τριετία με είχαν πάρει στο κατόπι τα μέσα που σου προανέφερα σε έναν διασυρμό, σε έναν πόλεμο ανελέητο και ανήθικο. Οπως απεδείχθη εκ των υστέρων δεν ήμουν έτσι όπως με παρουσίαζαν, άρα, τελικά βγήκαν εκείνοι ψεύτες. Οταν κάποιος έχει πει ψέματα είναι δύσκολο ο κόσμος να θυμάται ποιος έχει πει τα ψέματα και πότε. Σταμάτησε μόνο με τον χαμό του αδελφού μου. Ακόμη και με τη φυγή του από τη ζωή με βοήθησε με τον τρόπο του χωρίς να το θέλει και χωρίς να το ξέρει φυσικά. Τότε με λυπήθηκαν, φαίνεται, και σταμάτησαν.
ΟΥΤΕ ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΟΥΤΕ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ, ΟΥΤΕ ΘΕΟΣ…
– Σε αποκαλούν άρχοντα, πρίγκιπα, θεό…
Αστείο είναι (γελάει). Αρχοντα με είχε αποκαλέσει το 1989 η Πόλυ Πάνου, όταν τραγούδησα για πρώτη φορά μαζί της. Πραγματικά κολακεύομαι. Από την άλλη όμως εάν δεν είσαι άνθρωπος συνεσταλμένος, προσγειωμένος και δεν πατάς στη γη, είναι πάρα πολύ εύκολο να την πατήσεις, ειδικά εάν είσαι ένα νέο παιδί έχεις φύγει τελείως. Στη δική μου περίπτωση το αντιμετώπισα ψύχραιμα. Πάντως, εγώ αποτρέπω τους ανθρώπους από αυτούς τους χαρακτηρισμούς.
– Στη χημεία σου με τον κόσμο έχεις βρει ποιο είναι το μυστικό;
Το μυστικό είναι ότι δεν ξεγέλασα ποτέ τον κόσμο. Οταν συμπαθείς έναν άνθρωπο, τον ακολουθείς σε αυτό που κάνει, τον υποστηρίζεις με τον τρόπο σου και διαπιστώνεις ότι αυτό που λέει δεν το διαφοροποιεί κάθε τόσο και δεν άγεται και φέρεται όπως τον βολεύει, ώστε να έχει προσωπικά οφέλη. Ο κόσμος το αντιλαμβάνεται και το εκτιμά.
– Αν το κοινό είναι δύσκολο, σπάνιο βέβαια, και δεν ανταποκρίνεται όπως θα ήθελες, τι κάνεις για να το κερδίσεις;
Εκείνη τη στιγμή αισθάνομαι αποτυχημένος και αρχίζω να παλεύω με τον εαυτό μου. Είναι μια αγωνιώδης προσπάθεια που καταβάλλω ώστε να μπορέσω να κάνω τους ανθρώπους αυτούς να ψυχαγωγηθούν, επειδή το ζητούμενό μου είναι η ψυχαγωγία τους. Προσπαθώ λοιπόν εκείνη τη στιγμή να νιώσω τι είναι αυτό που λείπει και δεν έγινε σωστά. Υπήρξαν όμως και σπάνιες φορές που, όπως είπες κι εσύ, ως διά μαγείας όλος ο κόσμος δεν είχε καθόλου διάθεση, ήταν σφιγμένοι, με κακή ψυχολογία, πράγμα σπάνιο να βρίσκονται σε τέτοια επαφή όλες αυτές οι ψυχές, να κάτσουν όλες μαζί και να χρειάζεται τόσο μεγάλη προσπάθεια από εμένα για να τους βάλω φωτιά και να πάρουν τα πάνω τους.