H Eλλάδα εμπνέει το θέατρο

Το πρωτοείδαμε στη χώρα μας, μέσα από τις παραστάσεις του Rimini Protokoll. Είναι οι παραστάσεις του επονομαζόμενου «Θέατρο – Ντοκουμέντο» ή Θέατρο της Πραγματικότητας. Και στη σκηνή βλέπουμε συνήθως μη ηθοποιούς (ή ελάχιστους ηθοποιούς), οι οποίοι αφηγούνται τα βιώματά τους και αγγίζουν πάντα κοινωνικοπολιτικά θέματα. Ο ουσιαστικός εισηγητής του Θεάτρου – Ντοκουμέντου,όπως εξηγεί θαυμάσια ο θεατρολόγος Δημήτρης Τσατσούλης σε κείμενό του στον «ημερο-δρόμο», ήταν ο Ερβιν Πισκάτορ που το 1925 παρουσίασε το έργο – ντοκουμέντο «Ενάντια σε όλα!» για την έναρξη του 10ου συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας. Στην πορεία, σύμφωνα πάντα με την ιστορική αναδρομή στο είδος του Δημ. Τσατσούλη, ο Πίτερ Μπρουκ αλλά και ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν σκηνοθέτησαν με αυτή την οπτική το έργο του Πέτερ Βάις «Η Ανάκριση», που αφορούσε τα ναζιστικά εγκλήματα.

Στην Ελλάδα, σταθεροί θεράποντες του είδους είναι ο Ανέστης Αζάς και ο Πρόδρομος Τσινικόρης, που έτσι κι αλλιώς έχουν θητεύσει δίπλα στους Rimini Protokoll.

Φέτος και οι δύο φιλοξενήθηκαν με έργα τους στο Φεστιβάλ Αθηνών. Δίπλα τους, με μια διαφορετική εκδοχή και ο Ανδρέας Φλουράκης, ως συγγραφέας, ο οποίος έτσι κι αλλιώς εμπνέεται σταθερά από θέματα της πραγματικότητας και της επικαιρότητας.

Την αρχή έκανε, όχι σε κάποια θεατρική σκηνή αλλά στους δρόμους γύρω από την Πλατεία Κλαυθμώνος, ο Πρόδρομος Τσινικόρης. Η ιδέα του ήταν να φέρει σε επαφή, σε άμεση επαφή, τους θεατές με τους άστεγους που βρίσκουν στέγη στα δέντρα και στα παγκάκια της πλατείας. Από τις 2 ώς τις 8 Ιουλίου, αρκετοί πολίτες της Αθήνας συνομίλησαν, ο καθένας χωριστά, ο καθένας με έναν από τους 7 άστεγους που προσφέρθηκαν να πάρουν μέρος σ’ αυτή την πρωτότυπη θεατρική πράξη. Περπάτησαν μαζί, πέρασαν από τα σημεία που σήμαιναν ή σημαίνουν κάτι για τον καθένα από τους αστέγους κάθισαν κάπου μαζί και συνομίλησαν.

Λίγες μέρες αργότερα, από τις 26 ώς τις 28 Ιουλίου, πάντα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, και στο Θέατρο Τέχνης της οδού Φρυνίχου, ο Ανέστης Αζάς παρουσίασε την παράσταση «Υπόθεση Φαρμακονήσι ή Το δίκαιο του νερού». Ο Ανέστης Αζάς έχει ως αφετηρία τα γεγονότα της 20ής Ιανουαρίου 2014 στο Φαρμακονήσι, όπου δώδεκα άνθρωποι, ανάμεσά τους και οκτώ παιδιά ηλικίας από 3 έως 11 ετών, έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια της φυγής από την πατρίδα τους. Ακριβώς γιατί, όπως λέει πάλι ο Δημ. Τσατσούλης, στη σύγχρονη θεατρική σκηνή «το θέατρο – ντοκουμέντο λαμβάνει πλέον ποικίλες μορφές: άλλοτε ένα απλό γεγονός της καθημερινότητας (ένα έγκλημα πάθους ή μια πολιτική δολοφονία) δραματοποιείται, με τη μυθοπλασία συχνά να υπερτερεί έναντι των γεγονότων, ενώ άλλοτε θεατροποιείται η ίδια η καθημερινότητα», όπως στις δύο περιπτώσεις που παρουσιάστηκαν φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών.

«Θέλω μια χώρα»

Το έργο που έγραψε ο Ανδρέας Φλουράκης και σκηνοθέτησε η Μαριάννα Κάλμπαρη (30 και 31 Ιουλίου στην Πειραιώς 260) με τον τίτλο «Θέλω μια χώρα». Είναι ένα σύγχρονο κείμενο του Ανδρέα Φλουράκη, και μια παράσταση στην οποία μοναδικός πρωταγωνιστής αναδεικνύεται το πλήθος. Το πλήθος της νέας γενιάς που με φόντο την εποχή της κρίσης, εκφράζει άλλοτε τον φόβο και την αγωνία του και άλλοτε την ελπίδα και την αναγκαιότητα ν’ αλλάξουν πολλά.

Είναι μια διαφορετική παράσταση από τις δύο προηγούμενες, που κινείται όμως, μ’ έναν άλλο τρόπο, στον ίδιο άξονα: στον άξονα της επικαιρότητας, της πολιτικής και κοινωνικής επικαιρότητας. Την εισπράττει ο συγγραφέας και την κάνει θεατρικό κείμενο, σχεδόν ταυτόχρονα με την πραγματικότητα. Στις τρεις αυτές παραστάσεις κυρίαρχο ρόλο και παρουσία είχαν οι πρόσφυγες, οι άστεγοι, η κρίση, η νέα γενιά.

Τρεις παραστάσεις διαφορετικές, που δείχνουν ασφαλώς τα μεγάλα όρια του θεάτρου, τη δύναμή του να σχολιάσει όσα συμβαίνουν γύρω μας, να ευαισθητοποιήσει, να παρέμβει. Με τον τρόπο της τέχνης.