Η ελληνική δισκογραφία καλωσορίζει το… 1990

Αν πριν από δύο χρόνια πολλοί διέκριναν «ίχνη ανάκαμψης» της δισκογραφίας και επιστροφή των μεγάλων εταιρειών, το κάλεσμα του κοινού τρεις φορές στην κάλπη, συγκράτησε καλλιτέχνες, εταιρείες και κοινό. Η πολιτική αστάθεια, οι εκλογές και τα capital controls δεν επηρέασαν απλώς τη δισκογραφία της χρονιάς που πέρασε, αλλά τη γύρισαν στα επίπεδα του 1989!

Ο Πέτρος Δραγουμάνος, ο μαθηματικός που κατέγραψε την εγχώρια δισκογραφική παραγωγή από το 1950 ώς σήμερα (αρχικά σε βιβλίο κι έπειτα σε dvd), υποστηρίζει πως το 2015 ήταν «μία κακή χρονιά». «Από το 2012 και μετά, υπήρχε αύξηση των παραγόμενων τίτλων στην ελληνική αγορά. Το 2015 όμως είχαμε πτώση. Αιτία δεν είναι η οικονομική κρίση αλλά οι τρεις προεκλογικές περίοδοι. Είναι παλιά συνήθεια της ελληνικής δισκογραφικής αγοράς να αναστέλλονται οι νέες κυκλοφορίες δίσκων κατά την προεκλογική περίοδο». Οι εκλογές τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο και έπειτα τον Ιούνιο το δημοψήφισμα συγκράτησαν την παραγωγή στους 560 δίσκους όταν το 2014 και το 2013 είχαμε 741 και  712, αντίστοιχα.

Η μεγάλη πτώση του 2011

Αν αναζητήσουμε τις παλιές καταγραφές του Π. Δραγουμάνου βλέπουμε ότι η ντόπια παραγωγή γυρίζει στο επίπεδο του 1989 όταν τα δύο τελευταία χρόνια πάλευε με τα νούμερα των αρχών της δεκαετίας του ’90. Ηταν η δεκαετία όπου σημειώθηκε η μεγάλη άνθιση στην ελληνική δισκογραφία με πολλούς προσωπικούς δίσκους, compilation και πλατινένιους. Μια εποχή που ξεκίνησε το 1994 τη χρονιά που η αγορά γέμισε από 1.000 και πλέον παραγωγές και κορυφώθηκε το 2008 με 2.044. Η μεγάλη πτώση εμφανίζεται από το 2011, τη χρονιά που οι δίσκοι μειώνονται στις 854 παραγωγές.

«Ενα άλλο μέγεθος της δισκογραφικής αγοράς που δεν φαίνεται, αλλά είναι χαρακτηριστικό πια, είναι η ποσότητα. Οι νέοι δίσκοι CD ή LP, τυπώνονται σε λίγα αντίτυπα. Από 100 ώς 1.000 κομμάτια, στην καλύτερη περίπτωση. Συνήθως ο μαγικός αριθμός είναι το 500. «Αυτή τύπωσε 1.000 κομμάτια. Εχει λεφτά» μου είπε στέλεχος δισκογραφικής για μια τραγουδίστρια», γεγονός που καθρεφτίζει τα νέα δεδομένα του χώρου».

Πολλές νέες ηχογραφήσεις ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους από το Ιντερνετ με ένα τραγούδι και συνεχίζουν την καριέρα τους με κάποιο cd. «Αρκετές παραμένουν ψηφιακές για πάντα. Οσα τραγούδια ξεχώρισαν, στα ραδιόφωνα ή στο Διαδίκτυο, οι δισκογραφικές τα συγκεντρώνουν σε ένα δίσκο–συλλογή.  Το 2015 είχαμε 38 τέτοιες συλλογές, με παλιά και νέα τραγούδια». Υπάρχουν βέβαια και αρκετοί 25-30άρηδες, οι οποίοι εκδίδουν 100 με 200 αντίτυπα και αναλαμβάνουν οι ίδιοι ακόμη και την πώληση.

Δίσκοι ρεφενέ

Φαίνεται όμως να μειώνονται και οι προσωπικοί δίσκοι των «μεγάλων ερμηνευτών», οι οποίοι πιο διστακτικά μπαίνουν στη διαδικασία της έκδοσης. Κατά τον Π. Δραγουμάνο, σε πολλές περιπτώσεις οι εκδόσεις αυτές προχωρούν ύστερα από πρωτοβουλία, άλλοτε πίεση ενός συνθέτη, στιχουργού ή της δισκογραφικής προς τον ερμηνευτή. Οσο για τις περιπτώσεις των «μικρών» που μπαίνουν στον κόπο να εκδώσουν ένα δίσκο, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι για να συστηθούν.

Η τακτική των δίσκων ρεφενέ που ξεκίνησε με τραγουδιστές και στιχουργούς οι οποίοι δεν είναι γνωστοί αλλά προκειμένου να μπουν στην αγορά αναθέτουν σε ένα αναγνωρισμένο συνθέτη να τους φτιάξει cd με πολλά τραγούδια και μοιράζονται μεταξύ τους τα έξοδα, συνεχίζεται. «Είναι μια συνένωση νέων δυνάμεων» που τους βολεύει όλους.

Μια άλλη κατηγορία είναι τα cd–βιβλία τα οποία ξεκίνησαν εξαιτίας του μικρότερου ΦΠΑ, όμως είναι εκδόσεις που προσφέρουν περισσότερες πληροφορίες στο κοινό που ενδιαφέρεται για το σύνολο ενός έργου κι όχι για την κυκλοφορία ενός και μόνο τραγουδιού. Επιπλέον αποτρέπουν τους επιτήδειους να τα αντιγράψουν.

Η κρίση άφησε πίσω της και κάποιες συνήθειες του λάιφ σταιλ. Το 1997 εταιρείες και καλλιτέχνες κόμπαζαν για τους 29 «πλατινένιους» της χρονιάς. Αντίθετα, το 2011 φαίνεται να απενεμήθη ο τελευταίος χρυσός και πλατινένιος δίσκος της ελληνικής αγοράς με σφραγίδα της IFPI. Κι αν κάποιοι επιμένουν να φωτογραφίζονται σε τέτοιες εκδηλώσεις-απονομής, ο Π. Δραγουμάνος επιμένει πως «πρόκειται για πάρτι που διοργανώνουν οι εταιρείες με τους καλλιτέχνες τους, αφού κανένας δίσκος δεν έγινε χρυσός επίσημα με τον έλεγχο και τη σφραγίδα ορκωτών λογιστών». Θυμίζουμε ότι το όριο είναι 6.000 αντίτυπα για τον χρυσό δίσκο και 12.000 για τον πλατινένιο.

Πρόσβαση για όλους

Εχοντας την εμπειρία 30 ετών από τότε που ξεκίνησε τον «Κατάλογο της Ελληνικής Δισκογραφίας», επιτρέποντας αναζητήσεις και συνδυασμούς στο DVD που προσφέρουν στοιχεία και λεπτομέρειες για: 42.770 CD, LP, singles από το 1950 ώς σήμερα, 17.100 τραγουδιστές, δημιουργούς και συγκροτήματα, 108.800 και πλέον τραγούδια (πληροφορίες στο email madakos@hol.gr ), ο Πέτρος Δραγουμάνος, μπορεί να μιλήσει για το παρελθόν προβλέποντας το μέλλον. «Τη δεκαετία του ’90 πρωταγωνιστής ήταν το cd. Το κοινό θεωρούσε το βινύλιο παρωχημένο, ενώ η κασέτα είχε εξαφανιστεί. Τη δεκαετία που ακολούθησε έγινε φανερή η άνοδος του ψηφιακού ήχου, ενώ από το 2010 και ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια πρωταγωνιστής ανακηρύχθηκε το streaming και το Youtube. Δεν χρειάζεται να έχεις δισκοθήκη, υπάρχει η παγκόσμια στο Διαδίκτυο. Το μέλλον σύντομα θα ανοίξει και σε μια παγκόσμια ταινιοθήκη, ορίζοντας ένα τέλος χρήσης στην τηλεφωνία. Είναι ο μόνος τρόπος να πολεμηθεί η πειρατεία. Το κοινό θα πληρώνει μισό ευρώ τον μήνα κι όλοι θα έχουν πρόσβαση».