Νέα κόντρα μεταξύ Σερβίας-Αλβανίας
Η ”Μεγάλη Αλβανία”.το αεροπλανάκι και η επίθεση στο πούλμαν της Σέρβικης ομάδας
Με αφορμή τον ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ Αλβανίας και Σερβίας, στα πλαίσια της προκριματικής φάσης για το Euro 2016 και την υποδοχή με πέτρες της σερβικής ομάδας ποδοσφαίρου στο Ελμπασάν, όπου θα διεξαχθεί και ο αγώνας, ξετυλίγουμε το κουβάρι των σχέσεων των δυο χωρών.
Υπενθυμίζουμε ότι ο πρώτος αγώνας μεταξύ των δύο ομάδων είχε διακοπεί στις 14 Οκτωβρίου του 2014, όταν ένα drone με μια σημαία που απεικόνιζε την «Μεγάλη Αλβανία» έκανε την εμφάνισή του μέσα στο γήπεδο.
Αυτό το γεγονός στάθηκε η αφορμή για την αναβίωση της διπλωματικής κρίσης μεταξύ των δυο χωρών, που φαινομενικά είχε εξομαλυνθεί, ωστόσο μια σπίθα ήταν αρκετή για να αναπτερώσει και το ηθικό των εθνικιστών και των δυο χωρών.
Σήμερα, ο Σέρβος πρωθυπουργός Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ανακοίνωσε ότι δεν θα ακολουθήσει την αποστολή της χώρας του στην Αλβανία, προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω ένταση μεταξύ των δυο χωρών.
Παρόλο, που τα τελευταία δυο χρόνια η σχέση των δυο χωρών έμοιαζε να περνά σε μια άλλη φάση, ίσως και συνεργασίας, λόγω της προσπάθειας των δυο χωρών να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, φαίνεται πως τα κατάλοιπα των προηγούμενων ετών παραμένουν, ξυπνούν και ενισχύονται.
Πολλοί ιστορικοί αναφέρουν ότι η κόντρα έχει τις ρίζες της από τη σύσταση της Αλβανίας ως κράτος το 1912, όταν τα σύνορά της δεν συμπεριλάμβαναν τους αλβανόφωνους του Κοσόβου. Άλλοι θα πουν ότι η ιστορία των χωρών ξεκινά ακόμη πιο πίσω, στον 15ο αιώνα όταν και ξεκίνησε η μεταξύ τους διαμάχη, αναφορικά με τις εθνικές διεκδικήσεις των δυο χωρών.
Το ιστορικό υπόβαθρο πίσω από την ένταση μεταξύ των δυο χωρών
Άλλοι ιστορικοί και μελετητές αναφέρουν ότι η κόντρα και οι αντιπαλότητα των δυο χωρών ξεκίνησε από τον 15ο αιώνα μετά την ήττα των Σερβικών δυνάμεων από τους Οθωμανούς, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι όλα ξεκίνησαν μετά τη σύσταση του Αλβανικού Κράτους το 1912 και την αναγνώρισή του το 1913.
“Ήταν τότε που εδάφη από την ‘Ανεξάρτητη Αλβανία’ δόθηκαν στη Σερβία και την Ελλάδα (εδώ όμως οι απόψεις των ιστορικών της κάθε χώρας διίστανται). Το σημερινό Κόσοβο προσαρτήθηκε στη Σερβία, παρόλο που επρόκειτο για καθαρό αλβανόφωνο πληθυσμό και περιοχή, επειδή όμως εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων δεν υπήρξε μεγάλη αντίδραση, εκτός από την Ιταλία που δεν ήθελε και εκείνη για δικό της όφελος τη Σερβία να έχει πρόσβαση στην Αδριατική”, αναφέρει ο κ. Danaj.
Κάπου εκεί έγινε η αρχή για τις όχι και τόσο ειρηνικές σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών που είναι καταδικασμένες να συνυπάρχουν.
Τα πράγματα μεταξύ των δυο χωρών ξέφυγαν από τον έλεγχο το 1999, όταν το Κόσοβο έχοντας την υποστήριξη της Αλβανίας διεκδίκησε την ανεξαρτησία του, καθώς μέχρι τότε αποτελούσε επαρχία της Γιουγκοσλαβίας. Ήταν τότε, που όλος ο κόσμος κατάλαβε ότι πράγματι εκείνο κομμάτι των Βαλκανίων ήταν μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί. “Ήταν ο πόλεμος που ξεσπίτωσε τους κοσοβάρους και τους έδιωξε από την πατρίδα τους και στοίχισε τη ζωή σε άλλους 15.000. Μην ξεχνάμε ότι η πλειονότητα των κατοίκων της περιοχής ήταν πάντα οι αλβανόφωνοι”, επισημαίνει ο διεθνολόγος.
Η ανάδειξη του UCK ή απελευθερωτικού στρατού του Κοσόβου
Το UCK συστάθηκε αρχικά αποκλειστικά από κοσοβάρους αντάρτες που πολεμούσαν τους Γιουγκοσλάβους, ενώ αργότερα άρχισαν Αλβανοί να εισέρχονται στους κόλπους της άτυπης στρατιωτικής οργάνωσης. “Ήταν τρομοκράτες, στην αρχή συμπεριλαμβάνονταν μάλιστα στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων, ωστόσο επειδή η δράση τους τη δεδομένη χρονική στιγμή, δηλαδή το 1997 εξυπηρετούσε τους Αμερικανούς, αφαίρεσαν την οργάνωση από τον κατάλογο”, θα πει ο ίδιος. Ο απελευθερωτικός στρατός του Κοσόβου δρούσε υπό την ανοχή του ΝΑΤΟ και των Αμερικανικών δυνάμεων, μάλιστα κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στο Κόσοβο εκπαιδεύτηκαν και εξοπλίστηκαν από τις Δυτικές Δυνάμεις.
“Το UCK έδινε πραγματικό αγώνα τότε για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους, όχι για τη δημιουργία μιας Μεγάλης Αλβανίας, κανείς δεν μπορεί να πετάξει την προσπάθεια και τον αγώνα τους. Αυτός είναι και ο λόγος που ακόμη και σήμερα οι Κοσοβάροι εξυμνούν τους αγώνες του στρατού. Χάρη σε αυτούς είναι σήμερα ελεύθεροι, οπότε είναι κατανοητό ότι υπάρχει ένας ισχυρός δεσμός”, συμπληρώνει.
“Αυτή τη στιγμή είναι πολλοί οι δυτικοί που κατηγορούν το UCK για εγκλήματα πολέμου. Στα μάτια των Κοσοβάρων και μιας μερίδας Αλβανών είναι ήρωες”, καταλήγει ο κ. Danaj.
Η σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών σήμερα
Η διεκδίκηση των εδαφών του Κοσόβου ήταν πάντα το αγκάθι στις σχέσεις των δυο χωρών και φυσικά παραμένει μέχρι και σήμερα. “Αυτή τη στιγμή οι σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών περνούν μια από τις χειρότερες φάσεις τους. Έχουμε, σχεδόν απειλητικά τηλεγραφήματα από τους υπουργούς Εξωτερικών, από τους πρωθυπουργούς και πάει λέγοντας”, αναφέρει χαρακτηριστικά.
“Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα το υπουργείο Εξωτερικών της Σερβίας ανακοίνωσε ότι θα διακόψει κάθε είδους επικοινωνία με τον Αλβανό Πρέσβη Ilir Bocka. Τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση τώρα; Να διακόψει και εκείνη την επικοινωνία και τις διπλωματικές σχέσεις με τον Σέρβο πρέσβη στα Τίρανα;” διερωτάται ο Koco Danaj.
“Το πιθανότερο είναι το κλίμα να παραμείνει ψυχρό, όσο δεν επιλύεται μια και καλή το θέμα του Κοσόβου, οι σχέσεις θα συνεχίσουν να είναι τεταμένες. Μπορεί για τα μάτια του κόσμου, των Δυτικών χωρών και των μελών της Ε.Ε να μάθουν να συνυπάρχουν, γιατί μην ξεχνάμε ότι και οι δυο χώρες βρίσκονται στον αγώνα για την ένταξη στην Ε.Ε”, τονίζει ο ακαδημαϊκός.
“Δεν υπάρχει η Μεγάλη Αλβανία”
Ο Βαλκανολόγος και ακαδημαϊκός Koco Danaj έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η “Μεγάλη Αλβανία” είναι αδύνατο να υπάρξει, έστω και σαν ιδέα στο μυαλό των Αλβανών Εθνικιστών. Ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι το Κόσοβο και η Αλβανία είναι δυο ενωμένα έθνη, ωστόσο δεν παύουν να είναι δυο έθνη.” Αν θέλουμε να το πούμε πιο ξεκάθαρα, υπάρχει ενοποίηση μεταξύ Αλβανίας και Κοσόβου, ωστόσο μιλάμε για δυο διαφορετικά έθνη και όχι για ένα ενιαίο. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να υπάρξει”.
Παράλληλα, ο ίδιος δηλώνει ότι η Μεγάλη Αλβανία είναι ένα δημιούργημα των εθνικιστών και όχι των Αλβανών γενικά, εδώ υπάρχει μια διαφορά οι εθνικιστές έχουν υιοθετήσει μια φασίζουσα νοοτροπία, γεγονός που βλέπουμε να συμβαίνει σε κάθε χώρα που παρατηρείται το φαινόμενο”. Την ίδια στιγμή η ιδέα της “Μεγάλης Αλβανίας” έχει χρησιμοποιηθεί ουκ ολίγες φορές από τους γείτονες σε μια προσπάθεια κήρυξης μιας αόρατης στην πραγματικότητα απειλής”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ.Danaj.
Ενώ, συμπληρώνει πως υπάρχει μια Αλβανία, αυτή που δημιουργήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1912. Αυτά είναι τα εθνολογικά σύνορα της Αλβανίας, καθώς περιλαμβάνονται όλοι οι αλβανόφωνοι πληθυσμοί. “Παρόλα αυτά η διάσκεψη του Λονδίνου τον Ιουλίου του 1913 αναγνώρισε μεν την ανεξαρτησία του κράτους, αλλά συρρίκνωσε τα σύνορα της χώρας αγνοώντας τη δημογραφική πραγματικότητα της εποχής”.
“Σήμερα όμως τα σύνορα της χώρας είναι άλλα, και κάθε ‘διεκδίκηση’ από την Αλβανική πλευρά χαρακτηρίζεται προκλητική, αφενός από τους γείτονες που ηθελημένα βλέπουν μια αόρατη απειλή και αφετέρου από την Ευρώπη, που προσπάθησε πολύ να θέσει υπό έλεγχο την κατάσταση στα Βαλκάνια”.
Αυτό που ανησυχεί κυρίως τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης είναι πως μια ανοιχτή εδαφική διεκδίκηση στα Βαλκάνια κινδυνεύει να τινάξει την “ηρεμία” στον αέρα. “Είναι βέβαιο πως έτσι θα ξεκινήσει ένα ντόμινο διεκδικήσεων από όλες τις χώρες των Βαλκανίων. Κάθε χώρα έχει κάτι να διεκδικήσει από τότε που έγινε η μοιρασιά από άλλους”, επισημαίνει ο συγγραφέας.
“Η ιδέα της ‘Μεγάλης Αλβανίας’ πετυχαίνει έναν και μοναδικό στόχο, να γεμίσει με εθνική υπερηφάνεια τους υποστηρικτές του οράματος, όπως κάποτε η Μεγάλη Ιδέα αποτελούσε στόχο του Ελληνικού Κράτους. Μάλλον, ο στόχος ή η επιθυμία του μέσου- σκεπτόμενου Αλβανού πολίτη είναι να νικήσει η Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου και να ενταχθεί επιτέλους η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, θα πει κλείνοντας.