O Πουπουλένιος @ Θέατρο Αθηνών

Είναι πολύ απλά τα πράγματα στον Πουπουλένιο. Ο βρετανός Martin McDonagh έγραψε μια εξαίσια αστυνομική ιστορία με δεκάδες μηνύματα και ερμηνείες να την διαπερνούν σαν σφαίρες. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης βρέθηκε στην καλύτερη σκηνοθετική στιγμή της καριέρας του με τη στήριξη τεσσάρων (συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου) εκ των πιο ταλαντούχων ηθοποιών της γενιάς του. Αδυναμίες υπάρχουν. Ξεκάθαρα όμως πρόκειται για μια από τις καλύτερες παραστάσεις της φετινής θεατρικής περιόδου.

Υπό ένα γενικό προσδιορισμό πρόκειται για μια αστυνομική ιστορία. Πρωταγωνιστές ο Κατούριαν, ένας συγγραφές μακάβριων ιστοριών που αφηγούνται δολοφονίες παιδιών, ο νοητικά καθυστερημένος αδελφός του και δυο αστυνομικοί. Τα δυο αδέλφια καταλήγουν στο ανακριτικό θάλαμο, όταν συλλαμβάνονται ως ύποπτοι για τη δολοφονία τριών παιδιών. Η ανάκριση ξεκινά και δίνει την ευκαιρία σε καθένα από τους πρωταγωνιστές της, να αφηγηθεί την δική του ιστορία. Τον φόβο που τον βασανίζει, την αλήθεια που κρύβει μέσα του, την επιθυμία που ονειρεύεται. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης εργάστηκε μεθοδικά πάνω στον άξονα της αστυνομικής πλοκής και επαγωγικά έχτισε τις νοηματικές κατευθύνσεις που επιθυμούσε. Η σημασία της αφήγησης, οι ποικίλοι αφηγηματικοί τρόποι που μπορούν να αναπτυχθούν για την εξιστόρηση μιας ιστορίας, η σημασία της παιδικής ηλικίας και ο καθοριστικός ρόλος της για την ενηλικίωση, είναι οι κεντρικές θεματικές που αναπτύσσονται. Είναι εμφανής η διάθεση του σκηνοθέτη να προσδώσει όσο το δυνατόν περισσότερα κωμικά στοιχεία στο έργο, για να αποσυμπιέσει την βαριά ατμόσφαιρα που ορμέμφυτα δημιουργείται. Εύστοχη επινόηση, που ορισμένες όμως φορές χάνεται στην υπερβολή της κωμικής συνθήκης, με αποτέλεσμα ένα διαρκές σκοτσέζικο ντους συναισθημάτων που διαταράσσει «άκομψα», την ατμόσφαιρα που τόσο έντεχνα καλλιεργείται. Στις εμπνευσμένες σκηνοθετικές στιγμές συγκαταλέγεται η ιδέα της απεικόνισης, στο πίσω μέρος της σκηνής, των ιστοριών που αφηγείται ο Κατούριαν. Η συνεισφορά σε αυτή την ενότητα της Αθανασίας Σμαραγδή και του Φίλιππου Φωτιάδη που έφτιαξαν τα σκηνικά είναι καθοριστική. Οι εξαιρετικά καλαίσθητες εικόνες που δημιούργησαν, έπλασαν έναν κόσμο σαν παιδικό παραμύθι, μεταφέροντας το σκοτεινό και ταυτόχρονα ευαίσθητο χαρακτήρα των ιστοριών που εξιστορούνται. Ερμηνευτικά το δίδυμο Νίκου Κουρή και Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου στους ρόλους των αστυνομικών είναι αποθεωτικοί. Ο Γιώργος Πυρπασόπουλος ερμηνεύοντας τον προβληματικό αδελφό του Κατούριαν, στον πιο αβανταδόρικο ρόλο του έργου, αποδεικνύει μεν το αναμφισβήτητο ταλέντο του, διχάζει όμως συχνά ως προς την προσέγγιση του ρόλου, σε μια τόσο ιδιαίτερη προσωπικότητα ενός μικρού παιδιού στο σώμα ενός ώριμου άνδρα. «Ο Πουπουλένιος», έργο πολυβραβευμένο στο εξωτερικό είναι πρώτα από όλα ένα σπουδαίο σύγχρονο θεατρικό δημιούργημα. Η σκηνοθετική προσέγγιση του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη ενισχύει την πλούσια παλέτα συναισθημάτων του κειμένου, περικλείει με αισθητική τις διαφορετικές ενότητες του έργου και με ένα σύνολο αξιόλογων ερμηνειών, προσφέρει στο κοινό μια από τις πιο αξιόλογες θεατρικές παραστάσεις που μπορείτε να δείτε φέτος.
|Γ.Ε

O Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης μίλησε στον Γιώργο Ευφραιμίδη:

REVma -/+: «Ο Πουπουλένιος» είναι η μακάβρια ιστορία δυο αδελφών ή η ιστορίας της αφήγησης ως πράξη;
Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης: Αυτά τα δυο πηγαίνουν μαζί. Υπάρχει μια αστυνομική πλοκή σαν κεντρική δομή του έργου. Το βασικό μέλημα του συγγραφέα όμως είναι να τονίσει πως όταν αφηγείσαι ιστορίες, αφηγείσαι ιστορίες. Το πως θα τις εκλάβει κανείς, τι θα καταλάβει από αυτές, ποιό είναι το ηθικό δίδαγμα ή ο συμβολισμός είναι επιστρώσεις, που προσθέτει ο θεατής. Η ιστορία των δυο αδελφών έχει πολύ μεγάλη σημασία όπως και η μεταξύ τους σχέση, αλλά όχι λιγότερη από την ιστορία των δυο αστυνομικών.

REVma -/+: Η δημιουργικότητα με αφορμή τις ιστορίες του Χατούριαν έχει όρια; Θα πρέπει κάποιος να τα ορίζει; Και αν ένα μακάβριο κείμενο με δολοφονίες παιδιών έχει την δύναμη να επηρεάσει έναν θεατή σε ακραίες συμπεριφορές; Έχει ευθύνη ο δημιουργός όσων γράφει;
Κ.Μ.: Ο δημιουργός έχει ευθύνη απέναντι στο δημιούργημα του. Τα πάντα μπορούν να επηρεάσουν ένα ταραγμένο μυαλό. Με τη λογική αυτή δεν θα έπρεπε να κάνουμε τέχνη και να λέμε ιστορίες, για να μην επηρεαστεί ο καθένας. Το καλοκαίρι ένας πατέρας πυροβόλησε την κόρη του και έπειτα αυτοκτόνησε για λόγους που είχαν σχέση με την σύζυγο του. Αυτή θα μπορούσε να είναι αντεστραμμένη η τραγωδία της Μήδειας. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα αποκρουστικό γεγονός, για ένα ειδεχθές έγκλημα. Μέσα από την τέχνη όμως παύει να είναι ειδεχθές. Αποκτά άλλες διαστάσεις.

REVma -/+: Ο «Πουπουλένιος» είναι ένα έργο που ήθελες πολλά χρόνια να ανεβάσεις. Τι σε συγκίνησε τόσο πολύ;
K.M.: Το έργο με συγκινούσε γιατί ασχολείται με την παιδική ηλικία και με το πόσο μεγαλώνοντας στην ουσία δεν την εγκαταλείπουμε. Τα όνειρα, οι φιλοδοξίες, τα απωθημένα, οι φοβίες μας και πολλά ακόμη στοιχεία της παιδικής μας ηλικίας μπορεί να χάνονται σταδιακά στην ενήλικη ζωή, παραμένουν ωστόσο πολύ κεντρικά χαρακτηριστικά του εαυτού και της ψυχής μας. Η ανάγκη της παραδοχής ότι πλέον είμαστε ενήλικες και εγκαταλείπουμε την παιδική ηλικία, είναι μια διαδικασία πολύ δύσκολη.

REVma -/+: Έγραφες μικρός ιστορίες, όπως ο ήρωας που υποδύεσαι;
K.M.: Δοκίμασα πολλές φορές κάποιες από τις ιστορίες που σκεφτόμουν να τις αποτυπώσω σε χαρτί αλλά δεν είμαι συγγραφέας. Ανήκω στους μεταπράτες. Κάποιες από αυτές τις ιστορίες βέβαια ίσως υπάρχουν ακόμη στο σπίτι της μητέρας μου.