Οι ανησυχίες των ειδικών για την ποσότητα υδραργύρου στις κονσέρβες τόνου: Ποιες κοινωνικές ομάδες είναι ευάλωτες και τι «βλέπει» ο ΕΦΕΤ στην Ελλάδα

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση των μη κυβερνητικών οργανώσεων Bloom και Foodwatch, που ήρθε  χθες στο φως της δημοσιότητας, σε τυχαίο δειγματοληπτικό έλεγχο 148 κουτιών κονσέρβας τόνου, εντοπίστηκαν -στο 100%- ποσότητες υδραργύρου. Η περιεκτικότητα του χημικού στοιχείου, σε πάνω από τις μισές κονσέρβες που εξετάστηκαν, υπερβαίνει το ανώτατο όριο που έχει καθορισθεί για άλλα είδη ψαριών.

Ο υδράργυρος, έχει ταξινομηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) μεταξύ των δέκα πιο ανησυχητικών για τη δημόσια υγεία ουσιών. Μέσα στον ωκεανό, ο υδράργυρος αναμιγνύεται με βακτήρια και μετατρέπεται σε μεθυλυδράργυρο, ένα ακόμα πιο τοξικό παράγωγο.

Τι λένε οι ΜΚΟ

Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις μιλούν για «αληθινό σκάνδαλο δημόσιας υγείας» και ζητούν να ληφθούν «επείγοντα μέτρα». Καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ευθυγραμμισθεί με την πιο αυστηρή μέγιστη περιεκτικότητα που έχει καθορίσει για τα άλλα είδη, δηλαδή 0,3 mg/kg.

«Η Bloom επέλεξε στην τύχη 148 κουτιά κονσέρβας σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Ισπανία και Ιταλία), τα οποία ελέγχθηκαν από ένα ανεξάρτητο εργαστήριο: 100% των κονσερβών βρέθηκαν μολυσμένες με υδράργυρο», αποκαλύπτει η έρευνα που διεξήχθη από τη ΜΚΟ Bloom.

🚨Contamination au #mercure : du POISON dans le POISSON 🐟! @Bloom_FR a fait tester 148 boîtes de conserve de thon provenant de 5 pays européens (🇩🇪🇬🇧🇪🇸🇫🇷🇮🇹) par un laboratoire indépendant. Résultat : 100% des boîtes sont contaminées au mercure !https://t.co/yudsuvxwBY

— Maison des Lanceurs d’Alerte (@mlalerte) October 29, 2024

Η ανακοίνωση της ΕΦΕΤ

Στον απόηχο αυτών των ανακαλύψεων, ο ΕΦΕΤ εξέδωσε ανακοίνωση, καθησυχάζοντας του Έλληνες καταναλωτές. Όπως εξήγησε, ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων διενεργεί διαχρονικούς ελέγχους για τα επίπεδα βαρέων μετάλλων (υδράργυρος, μόλυβδος, κάδμιο) σε αλιεύματα ελληνικής προέλευσης, ευρωπαϊκής προέλευσης και τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων και αλιευμάτων σε κονσέρβες.

Ενημέρωσε, επίσης, πως κατά τον ετήσιο επίσημο έλεγχο τροφίμων του 2024 τα δείγματα που ελήφθησαν σε κονσερβοποιημένα αλιεύματα κρίθηκαν όλα συμμορφούμενα.

Η έκθεση του ΠΟΥ

Ο υδράργυρος, ο οποίος είναι παρών κυρίως μέσα στις ατμοσφαιρικές εναποθέσεις που προέρχονται από τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας που λειτουργούν με άνθρακα, έχει ταξινομηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μεταξύ των δέκα πιο ανησυχητικών για τη δημόσια υγεία ουσιών.

Μέσα στον ωκεανό, ο υδράργυρος αναμιγνύεται με βακτήρια και μετατρέπεται σε μεθυλυδράργυρο, ένα ακόμα πιο τοξικό παράγωγο.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ο υδράργυρος υπάρχει σε διάφορες μορφές και, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν, μπορεί κανείς να εκτεθεί σε αυτόν μέσω των τροφίμων, κυρίως μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων ψαριών και οστρακοειδών.

Οι επιπτώσεις, όπως αναφέρει στην τελευταία του έκθεση ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, επηρεάζουν το νευρικό, πεπτικό και ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και τους πνεύμονες, τα νεφρά, το δέρμα και τα μάτια.

Η διαδικασία κονσερβοποίησης τόνου

Η διαδικασία κονσερβοποίησης φαίνεται να αυξάνει τα επίπεδα υδραργύρου στον τόνο, σύμφωνα με έρευνες. Ειδικότερα, η περιεκτικότητα σε υδράργυρο στον τόνο Ατλαντικού, αυξάνεται κατά τη διάρκεια των σταδίων της προετοιμασίας, φτάνοντας από 1.185 mg/kg σε ακατέργαστο δείγμα σε 1.481 mg/kg πριν από την κονσερβοποίηση, με ελαφρά μείωση στα 1.393 mg/kg μετά την ολοκλήρωση της κονσερβοποίησης.

🔴 Après avoir analysé 148 conserves de thon, les ONG Foodwatch et Bloom ont constaté que les concentrations en mercure étaient trop fortes. Elles dénoncent un “scandale de santé publique”. pic.twitter.com/Wgn7Qqgzdf

— franceinfo (@franceinfo) October 29, 2024

Κατά τη διάρκεια της θερμικής επεξεργασίας, πριν από την κονσερβοποίηση, η απώλεια υγρασίας οδηγεί σε συγκέντρωση του υδραργύρου, καθώς το νερό μειώνεται και τα υπόλοιπα συστατικά, συμπεριλαμβανομένου του υδραργύρου, γίνονται πιο συμπυκνωμένα.

Η διακύμανση των επιπέδων υδραργύρου σε διάφορα μέρη του ψαριού και οι παράγοντες όπως η περιεκτικότητα σε λιπαρά και η φυσική κατάσταση του τόνου επηρεάζουν το τελικό επίπεδο στον κονσερβοποιημένο τόνο, καθιστώντας τα κονσερβοποιημένα προϊόντα πιο επιβαρυμένα σε υδράργυρο από τα φρέσκα.

Επίσης, η μελέτη της Bloom και της Foodwatch, έδειξε πως τα επίπεδα υδραργύρου στον κονσερβοποιημένο τόνο μπορεί να είναι διπλάσια ή και τριπλάσια συγκριτικά με τα φρέσκα προϊόντα τόνου, κάτι που εγείρει ανησυχίες για την υγεία, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες όπως οι έγκυες και τα παιδιά, λόγω του κινδύνου της βιοσυσσώρευσης και των επιπτώσεων του υδράργυρου στον ανθρώπινο οργανισμό.