Ολη η Αθήνα… μια σκηνή

H θεατρική σεζόν που τελειώνει τα είχε όλα: εντάσεις, υπερβολές, απομακρύνσεις, παραιτήσεις, επιτυχίες, καλές παραστάσεις αλλά και ανοησίες στο όνομα της πρωτοπορίας. Ηταν μια περίοδος που επιβεβαίωσε με διάφορους τρόπους ότι ο πολιτισμός στη χώρα μας –υπό τις παρούσες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες– είναι σε διαρκή κρίση. Οχι γιατί στερείται ιδεών και κυρίως ισχυρού δυναμικού, αλλά επειδή δεν υπάρχει μια πολιτιστική πολιτική. Στην Αθήνα των περίπου 300 σκηνών, οι παραγωγοί πολλαπλασιάζονται σαν μανιτάρια. Μια φουσκωμένη αγορά που διογκώνεται ανεξέλεγκτα, προσφέροντας στο κοινό περίπου 1.500 παραγωγές – από καλό θέατρο, προχωρημένες παραστάσεις, ερευνητικές ιδέες έως μιούζικαλ, περφόρμανς, νοσταλγικά θεάματα, stand up comedy, μαζικές υπερπαραγωγές οικογενειακού τύπου.

Μια σεζόν χωρίς πυξίδα, χωρίς τάσεις να ξεχωρίζουν, παρότι αρκετοί υποστηρίζουν ότι η Αθήνα μετά το Βερολίνο και το Λονδίνο είναι μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στην οποία το θέατρο θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο. Ακόμη και παραπατώντας, όμως, το θέατρο συνεχίζει δυναμικά. Παρά τις εντάσεις που δημιουργήθηκαν με την απομάκρυνση του Γιώργου Λούκου από τη διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών, την είσοδο – έξοδο αστραπή του Γιαν Φαμπρ, την τοποθέτηση – σωσίβιο του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, την άτολμη στάση του υπουργείου Πολιτισμού να υποστηρίξει το ελληνικό θέατρο, αλλά και την αδυναμία του να εμποδίσει κάθε κομματική παρέμβαση και να ανακοινώσει την ανανέωση της θητείας του Στάθη Λιβαθινού στο Εθνικό Θέατρο αντί να τον εμπαίζει, η θεατρική παραγωγή δεν σταματά.

Οι μειώσεις των τιμών των εισιτηρίων, οι προσφορές, η θεματολογία, το φλερτ με το τραγούδι, τις μαρτυρίες, οι περφόρμανς, το θέατρο στο Μουσείο αλλά και στο Αρχείο, όλα προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον του θεατή. Ο Μάιος και ο Ιούνιος είναι η εποχή των νέων, των φεστιβάλ, των μετακινήσεων και εκτός αθηναϊκού κέντρου με παραγωγές που ξεχώρισαν ή με καινούργιες που δοκιμάζουν την τύχη τους πριν αρχίσει το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και οι περιοδείες του καλοκαιριού.

Αθήνα και περιφέρεια

Στο Bios το καθιερωμένο εδώ και εννέα χρόνια Bob Theatre Festival ολοκληρώνεται σήμερα. Στο VAULT μέχρι τις 2 Ιουνίου παρουσιάζονται επτά παραστάσεις. Στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών συνεχίζουν οι Nona Melancholia, ενώ ανοίγει το 3o Fast Forward Festival. Τον Ιούνιο ξεκινάει το φεστιβάλ του Ελαιώνα (συνεργασία του Δήμου Αθηναίων και της Περιφέρειας Αττικής), μια πλατφόρμα διάδρασης τεχνών και επιστημών με δωρεάν είσοδο.

Στον Πειραιά, το Δημοτικό θέατρο που αναδείχτηκε σε ισχυρή δύναμη με φυσιογνωμία, άνοιξε στους έφηβους δημιουργούς και επτά σχολεία. Ομως τα φεστιβάλ και οι δράσεις της άνοιξης (που ξεφυτρώνουν διαρκώς, παντού) προσπαθούν να γίνουν θεσμός και στην περιφέρεια. Η Καλαμάτα (17 ώς 31 Μαΐου) διοργανώνει το δικό της φεστιβάλ στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο της περιοχής με παραγωγές που ξεχώρισαν στην Αθήνα.

Επίδαυρος και Πειραιώς

Αύριο ανακοινώνεται και το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Παρά τα όσα μεσολάβησαν, στο αργολικό θέατρο φαίνεται πως θα δούμε ενδιαφέρουσες συνεργασίες.

Από το Εθνικό Θέατρο την «Αντιγόνη» σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού με τη συνεργασία του ΚΘΒΕ και του ΘΟΚ (Μπέτυ Αρβανίτη, Δημήτρης Λιγνάδης, Κώστας Καστανάς, Περικλής Μουστάκης), τη «Λυσιστράτη» από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό (Λένα Κιτσοπούλου, Λένα Παπαληγούρα, Λένα Δροσάκη), αλλά και τη συνεργασία με το φημισμένο Βαχτάνγκοφ στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή από τον Ρίμας Τουμίνας.
Το ΚΘΒΕ κατεβαίνει με τους «Επτά επί Θήβας» και σκηνοθέτη τον Τσέζαρις Γκραουζίνις, ο Γιάννης Χουβαρδάς σκηνοθετεί την «Ορέστεια» του Αισχύλου (Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Στεφανία Γουλιώτη, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη), ενώ η Στέγη Γραμμάτων υποστηρίζει την παραγωγή των «Ορνίθων» του Θεάτρου Τέχνης σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου (Χρήστος Λούλης, Αρης Σερβετάλης, Αλεξάνδρα Αϊδίνη και, εκτός απροόπτου, τη Νατάσα Μποφίλιου). Ο Γιώργος Κιμούλης ετοιμάζει τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιλογή του νέου διευθυντή του Ε.Φ. Β. Θεοδωρόπουλου να στηρίξει την Πειραιώς με νέες δυνάμεις (Βασίλης Μαυρογεωργίου, Σοφία Μαραθάκη, Χρήστος Θεοδωρίδης, Αργύρης Πανταζάρας κ.ά.).

Τι άφησε ο χειμώνας

Εκτός από την ασαφή υπόσχεση του υπουργού Πολιτισμού κ. Αριστείδη Μπαλτά ότι στο ΕΣΠΑ 2014-2020 υπάρχουν δράσεις που αφορούν τους νέους δημιουργούς και τη «δημιουργία θερμοκοιτίδας» στο υπό διαμόρφωση «Ακροπόλ Παλάς», η σεζόν συνδέθηκε με τις ανακολουθίες για την «Ισορροπία του Nash» που σκηνοθέτησε η Πηγή Δημητρακοπούλου (χρησιμοποιώντας και κείμενα του Σάββα Ξηρού) στην Πειραματική του Εθνικού Θεάτρου, την απομάκρυνση του Γιώργου Λούκου, τη βιαστική επιλογή του Γιαν Φαμπρ και τον ανεύθυνο χειρισμό της, καθώς και την «καταδίκη» του Βέλγου καλλιτέχνη και την κινητοποίηση των καλλιτεχνών στη «Σφενδόνη».

Ομως οι συναντήσεις αυτές, όσο ενδιαφέρον κι αν είχαν, άφησαν και μια πικρή γεύση. Γιατί δεν επιχείρησαν τόσα χρόνια μέσα στην κρίση κάτι ανάλογο οι καλλιτέχνες, παρά μόνο όταν κινδύνευσε τόσο φανερά το μεροκάματό τους; Θα είχε σημασία να υπήρχε ανάλογη ευαισθητοποίηση για το βαθύτερο πρόβλημα του θεάτρου: την έλλειψη πολιτικής από την ηγεσία του ΥΠΠΟ. Στη σεζόν πάντως, μεταξύ άλλων, ξεχώρισαν οι παραστάσεις: «Ο Θεός της Σφαγής» (Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης), «Ριχάρδος Γ΄» (Γιάννης Χουβαρδάς), «Φάουστ» (Κατερίνα Ευαγγελάτου), «Θεατροποιός (Ακύλλας Καραζήσης), «Τρεις αδερφές» (Δημήτρης Τάρλοου), «Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή, θα πεις κι ένα τραγούδι» (Βασίλης Παπαβασιλείου), «Κουκλόσπιτο» (Γιώργος Σκεύας), «Διακόσιες δέκα χιλιάδες οκάδες βαμβακιού» (Ιόλη Ανδρεάδη), «Προδοσία» (Γιάννης Μόσχος).

Παραστάσεις έως τον Ιούνιο – επιλογή

• «Post Inferno – Προς Δαμασκόν». Η Ρούλα Πατεράκη συνεχίζει στη Στέγη έως τις 22/5.
• «Η γλυκιά τυραννία του Οιδίποδα» με τη Μαρία Πρωτόπαππα στην Πειραματική του Εθνικού.
• «Βέρθερος». Σε σκηνοθεσία και σκηνική σύλληψη του Αλέξανδρου Διαμαντή στο «Σημείο».
• «Γκιακ». Η συλλογή διηγημάτων του Δημοσθένη Παπαμάρκου στο Skrow Theatre (16/5), σε σκηνοθεσία του Θανάση Δόβρη.
• «Αργοπορημένη: το τραγούδι ενός καουμπόη» της Σάρα Ρουλ στο Skrow Theatre ανεβάζει η Γιούλα Μπούνταλη (19/5).
• «Η Αποστολή: Ανάμνηση από μιαν Επανάσταση» του Χάινερ Μίλερ στο θέατρο Αττις – Νέος χώρος (20/5) από την Ομάδα Σημείο Μηδέν.
• «Η επίτευξη του φοίνικα» του Γιάννη Μαυριτσάκη σε σκηνοθεσία του Clemence Weill στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά (23, 24/5).
• «Το σπίτι της Μπερνάρντα Αλμπα» του Λόρκα σκηνοθετεί ο Ενκε Φεζολάρι (5/6) στο Βρυσάκι.
• «Ημερολόγια Αγκαλιάς» από τη Μαριάννα Κάλμπαρη τον Ιούνιο στο Θέατρο Τέχνης στη Φρυνίχου.