Πανώλη των αιγοπροβάτων: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε – Οι διαφορές με την «μαύρη πανούκλα» του 14ου αιώνα

Μεγάλη ανησυχία έχει προκαλέσει στην Ελλάδα η διάδοση των πανώλης των αιγοπροβάτων, καθώς η λέξη πανώλη (πανούκλα) είναι στενά συνδεδεμένη με τις βαριές επιδημίες που αφάνισαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού στην Ευρώπη.

Ωστόσο είναι σαφές ότι η πανώλη των προβάτων δεν έχει καμία σχέση με την πανώλη των ανθρώπων. Πρόκειται για ασθένεια των ζώων, η οποία δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο από τα πρόβατα.
Αντίθετα η πανώλη ή πανούκλα που έπληξε στο παρελθόν τον ανθρώπινο πληθυσμό, είναι οξεία λοιμώδης νόσος, που προκαλείται από το βακτήριο Yersinia pestis («Υερσίνια της πανώλης») γνωστό και ως «παστερέλλα του Υερσέν».

Η νόσος μεταδίδεται στον άνθρωπο από το τσίμπημα ψύλλων που παρασιτούν σε άρρωστο μαύρο αρουραίο. Μεταδίδεται εύκολα και γρήγορα με άμεση ή έμμεση επαφή, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις πνευμονικής πανώλης, οπότε μεταδίδεται ακόμα και με τα σταγονίδια. Είναι βαριάς μορφής ασθένεια, με υψηλό πυρετό και τοξική κατάσταση. Η ασθένεια εμφανίζεται σε τρεις μορφές:

• βουβωνική (έντονη αιμορραγική λεμφαδενίτιδα),
• πνευμονική, που είναι ιδιαίτερα μολυσματική μορφή (βαριά πνευμονία)
• σηψαιμική.

Η σηψαιμική και η πνευμονική μορφή είναι πάντα θανατηφόρες, εάν η θεραπευτική αγωγή δεν είναι ταχύτατα αποτελεσματική.

Η ιστορία

Η πανώλη είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Παράδειγμα αναφορών είναι αυτό του Θουκυδίδη: Ο λοιμός των Αθηνών, πιθανώς να είναι η πανώλη. Από τον 6ο αιώνα και σε όλον τον Μεσαίωνα εκδηλώνονταν μεγάλες επιδημίες, με αποτέλεσμα να παραμείνουν μόνιμα ενδημικές εστίες.
Γνωστή είναι η μεγάλη επιδημία του 14ου αιώνα, η οποία ονομάστηκε Μαύρος Θάνατος. Μετά τον 14ο αιώνα, η νόσος έγινε ενδημική και για 300 χρόνια υπήρχαν επιδημικές εξάρσεις. Στα τέλη του 19ου αιώνα, σημειώθηκε μία ακόμα πανδημία.

Η πανώλη των προβάτων

Είναι επίσης μία ιογενής ασθένεια που προσβάλει όμως κατσίκια και πρόβατα. Δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο. Και δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας για τη δημόσια υγεία. Οι άνθρωποι δεν διατρέχουν κανέναν κίνδυνο από τη νόσο, αλλά θα πρέπει να είναι προσεχτικοί στα προϊόντα που καταναλώνουν, αν αυτά προέρχονται από άρρωστα ζώα.

Το γάλα αφού υποστεί θερμική επεξεργασία υψηλής παστερίωσης, είναι απολύτως ασφαλές για ανθρώπινη κατανάλωση. Το κρέας μπορεί να καταναλωθεί μόνο μετά από θερμική επεξεργασία.
Σημασία έχει όμως για την κτηνοτροφία να μην μεταδοθεί η νόσος.

Τα μολυσμένα από την ασθένεια ζώα παρουσιάζουν υψηλό πυρετό- κατάπτωση- υπνηλία- δύσπνοια- βήχα και διάρροιες.  Τρέχουν υγρά από τα μάτια και το στόμα τους, ενώ παρουσιάζουν αλλοιώσεις στο στόμα κι έχουν δυσάρεστη οσμή από το στόμα.

Η Ελλάδα ήταν απαλλαγμένη από την ασθένεια, η οποία εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας στις 11/07/2024.