Το πειραγμένο και το σύγχρονο

Η πρώτη φράση του «Aμλετ» είναι το ερώτημα του φρουρού: «Ποιος είναι εκεί;». Ο Λιθουανός σκηνοθέτης Οσκαρας Κουρσουνόβας το αναπροσάρμοσε: «Ποιος είσαι;». Εννέα ηθοποιοί, καθισμένοι μπροστά σε ισάριθμους καθρέφτες θεατρικών καμαρινιών, με το χαρακτηριστικό λευκό φως του μακιγιάζ να περιβάλλει σαν σε κάδρο τα πρόσωπά τους, επαναλαμβάνουν με φωνή εντεινόμενη έως το υπαρξιακό ουρλιαχτό «Ποιος είσαι;». Τα είδωλα μοιάζει να πολλαπλασιάζουν το ερώτημα.

Το Σαββατοκύριακο, το Φεστιβάλ Αθηνών φιλοξένησε στην Πειραιώς 260 το Oskaras Korsunovas Theatre (ιδρύθηκε το 1998) και μαζί το βασικό του πιστεύω: «Να παρουσιάζεις κλασικά έργα σαν να είναι σύγχρονη δραματουργία και το αντίστροφο». Με τη λογική του είναι εξοικειωμένο το ελληνικό κοινό (τον χειμώνα που πέρασε είδαμε στο Θέατρο Πορεία τη «Μιράντα», έργο βασισμένο στην «Τρικυμία» του Σαίξπηρ, με την υπογραφή του Λιθουανού σκηνοθέτη).

Ο Κουρσουνόβας επιχείρησε να υποκαταστήσει τα δύσκολα ερωτήματα του «Αμλετ», που υπονομεύουν ή ακυρώνουν τις εύκολες απαντήσεις, με λιγότερο ή περισσότερο προφανείς υπαρξιακές αναζητήσεις («Ποιος είμαι;», «Πρέπει να θυμάμαι;» κ.ο.κ). Η δική του ανάγνωση, περιορισμένη κινησιολογικά, κυρίως στις μετακινήσεις και αναδιατάξεις των εννέα καθρεφτών, είχε, παρά την εμφανή ένταση, μια στατικότητα. Το παιχνίδι με τα είδωλα, το έντονο κάποιες στιγμές μακιγιάζ, τα δάνεια από το θέατρο Νο κυοφορούσαν περισσότερο αγωνία και αμηχανία παρά «σιωπή» και εσωτερικότητα.

Η παράσταση είχε αναμφισβήτητα –ειδικά στο δεύτερο μέρος (η σκηνή με τους θεατρίνους, για παράδειγμα)– πολύ καλές στιγμές, με ρυθμό και έμπνευση. Και κυρίως επανέφερε το ερώτημα: πόσο σύγχρονο είναι πλέον το εγχείρημα του «πειραγμένου» Σαίξπηρ; Εχει η «άλλη προσέγγιση» του κλασικού ημερομηνία λήξης; Πόσο διατηρεί το νέο τον αιφνιδιασμό του, προτού καταλήξει να είναι μια αναμενόμενη (ναρκισσιστική) επανάληψη του ίδιου;